________________
આશ્રવ અધ્યયન
૬.
૩.
पाणवहस्स पज्जव णामाणि
तस्स (पाणवहस्स) य नामाणि इमाणि गोण्णाणि होंति તીસ, तं जहा
૨. વાળવદ, ૨. ૩મૂતળા સરીરાઓ, રૂ. અવીસંભો, ૪. હિંવિહિંસા તદ્દા, ૬. અĒિ ૨, ૬. ધાયળા ય, ૭. મારા ય, ૮. વહળા, ૬. વળા, o ૦. જિવાયા ય, શું. આરંભસમારંમો, ૨૨. ઞાડયમ્મમુવવવો भेयणिट्ठवण गालणा य संवट्टगसंखेवो, १३. मच्चू, ૨૪. અસંનો, ૨૬. ડામદ્દળ, ૬. વોરમાં, ૧૭. પરમવસામારો, ૧૮. વુશળવાનો, ૨૬. વાવોવો ય, ૨૦. પાવલોમો, ૨૨. વિદ્ધેયો, ૨૨. વિયંતરો, ૨૨. ભયંરો, ૨૪. અળરો ય, વપ્નો, ૨૬. રતાવળઞન્હો, ૨૭. વિાસો, ૨૮. નિમ્નવા, ૨૨૬. ઝુંપળા, ૨૦. ગુળાનં વિરાહત્તિ विय तस्स एवमाईणि णामधेज्जाणि होंति तीसं, पाणवहस्स कलुसस्स कडुयफल- देसगाई ||
૨૬.
- ૫૪. આ. ૧, મુ. ૨
पाणवह कारगा
तं च पुण करेंति केइ पावा असंजया, अविरया, ગળિયપરિનામવુપોળા, પાળવદ, મયંવર, વદુવિદ, बहुप्पगारं, परदुक्खुप्पायणपसत्ता इमेहिं तस थावरेंहि जीवेहिं पडिनिविट्ठा ।
जलयर जीववग्गो
વિં તે ?
- પખ્ત. બ. o, સુ. ૪
૬.
૩. પાટીન-તિમિ-તિમિંગત-અશેશજ્ઞપ્ત-વિવિદ્जातिमंडुक्क दुविह कच्छभ - णक्क - मगरदुविहમુસંત-વિવિજ્ઞાાહ-વિજિનેય મંચ-સીમારपुलक-सुंसुमार बहुप्पगारा जलयर विहाणा-कए य एवमादी । - ૫૪. . ?, સુ. ધ્
Jain Education International
For Private
૫.
૬.
૭.
પ્રાણવધનાં પર્યાયવાચી નામ :
પ્રાણવધરુપ હિંસાનાં વિવિધ અર્થોનાં પ્રતિપાદક ગુણ નિષ્પન્ન એ ત્રીસ નામ છે, જેમકે -
૧૩૫૩
૧. પ્રાણવધ-જીવહત્યા, ૨. શરીરઉન્મૂલન-વૃક્ષને ઉખાડવાની જેમ શરીરથી (પ્રાણોનું) ઉન્મૂલન, ૩. અવિશ્રામ્ભ-અવિશ્વાસ, ૪. હિંસ્ય વિહિંસા- વધ યોગ્ય- માનેલ જીવોની હિંસા કરવી, ૫. અકિત્ય-અકૃત્ય, ૬. ઘાતના-ધાત, ૭. મારણા-મારણ, ૮. વહણા–વધ કરવું, ૯. ઉપદ્રવણા-ઉપદ્રવકરવું, ૧૦. નિવાયણ- પ્રાણોનું અતિપાણ, ઘાત હનન, ૧૧. આરંભ-સમારંભ, શુરુ કરવું અને ત્રણેયોગથી બીજાને દુ:ખ ઉપજાવું, ૧૨. આયુકર્મનું ઉપદ્રવ ભેદન નિષ્ઠાપન-આયુને સમાપ્ત કરવું. ગાલન સંવર્તક-સંક્ષેપ-શ્વાસોચ્છવાસને રોકવું, દમ તોડવું, ૧૩. મચ્છુ-મૃત્યુ, ૧૪. અસંજમ-અસંયમ, ૧૫. કટકસૈન્યમર્દન, ૧૬. વ્યુપરમણ-પ્રાણ વિયોગ, ૧૭. પરાભવસંક્રમણકારક-બીજાભવમાં દાખલ થવું, ૧૮. દુર્ગતિપ્રપાત-દુર્ગતિની પ્રાપ્તિનો હેતુ, ૧૯. પાપકોપપાપપ્રકૃતિથી ક્રોધ કરવો, ૨૦. પાપલોભ- પાપપ્રકૃતિથી લોભ કરવો, ૨૧. છવિચ્છેદ - અંગોપાંગ છેદન, ૨૨. જીવિત-અંતકરણ- જીવનનો અંત કરવાવાળો, ૨૩. ભયંકર-ડરાવણો, ૨૪. ઋણકર-પાપકર્મરૂપ ૠણનો કર્તા, ૨૫. વજ્ર-વર્જિત, ૨૬. પરિતાપન આશ્રવ-પીડા આવવવાનું દ્વાર, ૨૭. વિનાશ-નાશ કરવો, ૨૮. નિર્યાપનનષ્ટ કરવું, ૨૯. લુંપન- લુપ્ત ક૨વું, ૩૦. ગુણ વિરાધકગુણોની વિરાધના વગે૨ે એ પ્રમાણેના પ્રાણવધરુપ કલુષનાં કટુક ફળ નિર્દેશક ત્રીસ નામ હોય છે.
પ્રાણ વધ કરનાર :
કેટલાક પાપી અસંયત, અવિરત, અનુપશાંત પરિણામવાળા અને જેના મન, વચન અને કાયાનાં વ્યાપાર દુષ્પ્રયુક્ત છે, જે બીજાને દુઃખ આપવામાં તત્પર રહે છે તથા ત્રસ અને સ્થાવર જીવોનાં પ્રતિ દ્વેષભાવ રાખે છે, તે અનેક રુપોમાં વિવિધ ભેદ-પ્રભેદોથી ભયંકર પ્રાણવધ-હિંસા કર્યા કરે છે.
જળચર-જીવોનાં વર્ગ :
પ્ર. તે કોની-કોની હિંસા કરે છે ?
ઉ.
પાઠીન-એક વિશેષ પ્રકારની માછલી, તિમિ-મોટા મત્સ્ય, તિમિંગલ-મહામત્સ્ય, અનેક પ્રકારની માછલીઓ, વિવિધ જાતિનાં દેડકા, બંને પ્રકારનાં કાચબા, સુંડામાર અને મત્સ્ય મગરના ભેદથી બે પ્રકારના મગર, મૂઢસઢ મત્સ્ય વિશેષ, વિવિધ પ્રકારના ગ્રાહ તથા દિન્તિવેષ્ટક, મંડુક, સીમાકાર, પુલક, સંસુમાર એ પાંચે ગ્રાહ વિશેષ એ બધા જળચર જીવોની ઘાત કરે છે.
Personal Use Only
www.jainelibrary.org