________________
૫૪
૬.
૫.
छउमत्थे णं भंते ! मणुस्से किं आरगयाई सदाई सुणेइ ? पारगयाई सद्दाई सुणेइ ?
उ. गोयमा ! आरगयाई सद्दाई सुणेइ, नो पारगयाई सद्दाई सुइ ।
૬.
जहा णं भंते ! छउमत्थ मणुस्से आरगयाई सद्दाई મુળેઽ, તો પાયારૂં સદ્દાનું મુળેઽ ? તદ્દા ાં અંતે ! केवली किं आरगयाई सद्दाई सुणेइ, नो पारगयाई सद्दाई सुणेइ ?
उ. गोयमा ! केवली णं आरगयं वा पारगयं वा सव्वदूरमूलमणंतियं सद्दं जाणइ पासइ ।
પ. સે મેળòાં મંતે ! વં વુન્નરૂ
'केवली. आरगयं वा पारगयं वा सव्वदूरमूलमणंतियं सहं जाणइ पासइ ?
उ. गोयमा ! केवली णं पुरत्थिमेणं मियं पि जाणइ, अमियं पि जाइ, एवं दाहिणेणं, पच्चत्थिमेणं, उत्तरेणं, उड्ढं, अहे मियं पि जाणइ अमियं पि
जाणइ ।
सव्वं जाणइ केवली, सव्वं पासइ केवली, सव्वओ जाणइ पासइ, सव्वकालं जाणइ पासइ, सव्वभावे जाणइ केवली, सव्वभावे पासइ केवली, अणते नाणे केवलिस्स, अणते दंसणे केवलिस्स, निव्वुडे नाणे केवलिस, निव्वुडे दंसणे केवलिस्स ।
से तेणट्ठेणं गोयमा ! एवं वुच्चइ'केवलीणं आरगयं वा पारगयं वा सव्वदूरमूलमणंतियं सद्द जाणइ पासइ ।'
-વિયા. સ. ૬, ૩. ૪, સુ. ૨-૪
इंदियाणं विसयाणं काम-भोगत्तं च परूवणं૫. વી ભંતે ! ગમા ? અવી ામા ?
૩.
ગોયમા ! વી વામા સમખાડો ! નો અવી જામા ।
Jain Education International
૬.
પ્ર.
ઉ.
પ્ર.
ઉ.
પ્ર.
ઉ.
દ્રવ્યાનુયોગ ભાગ-૨
ભંતે ! શું છદ્મસ્થ મનુષ્ય ઈન્દ્રિય ગોચર થયેલ શબ્દોને સાંભળે છે કે પાર પામેલ શબ્દોને સાંભળે છે ?
ગૌતમ ! (છદ્મસ્થ મનુષ્ય) ઈન્દ્રિય ગોચર થયેલ શબ્દોને સાંભળે છે, પરંતુ પાર પામેલ શબ્દોને સાંભળતાં નથી.
ભંતે ! જેમ છદ્મસ્થ મનુષ્ય ઈન્દ્રિય ગોચર શબ્દોને સાંભળે છે પરંતુ પાર પામેલ શબ્દોને સાંભળતા નથી. તો ભંતે ! શું તે કેવળજ્ઞાની તેવીજ રીતે ઈન્દ્રિય ગોચર શબ્દોને સાંભળે છે પારપામેલ શબ્દોને સાંભળતા નથી ?
હા, ગૌતમ ! કેવળી મનુષ્ય ઈન્દ્રિય ગોચર, પાર પામેલ કે બધા પ્રકારનાં દૂરવર્તી, નિકટવર્તી અનન્ત શબ્દોને જાણે જુવે છે.
ભંતે ! શા માટે એવું કહેવાય છે કે
કેવળી મનુષ્ય ઈન્દ્રિય ગોચર, પાર પામેલ કે બધાપ્રકારનાંદૂરવર્તી, નિકટવર્તી અનન્ત શબ્દોને
જાણે દેખે છે ?
ગૌતમ ! કેવળી પૂર્વ દિશાની મિત વસ્તુને પણ જાણે છે અને અમિત વસ્તુને પણ જાણે છે. આ પ્રમાણે દક્ષિણ દિશા, પશ્ચિમ દિશા, ઉત્તર દિશા ઉધ્વદિશા અને અધોદિશાનીમિત(પરિમિત) વસ્તુને પણ જાણે દેખે છે તથા અમિત (અપરિમિત) વસ્તુને પણ જાણે દેખે છે. કેવળજ્ઞાની બધુ જાણે છે અને બધુ જુવે છે. કેવળી સર્વતઃ જાણે દેખે છે, કેવળી સર્વકાળને જાણે દેખે છે. કેવળી સર્વ ભાવો (પદાર્થો)ને જાણે દેખે છે. કેવળીનાં અનન્તજ્ઞાન અને અનન્ત દર્શન હોય છે. કેવળજ્ઞાનીનાં જ્ઞાન અને દર્શન(બધા પ્રકારનાં આવરણોથી રહિત હોય છે.)
માટે હે ગૌતમ ! એવું કહેવાય છે કે -
"કેવળી મનુષ્ય આરગત અને પારગત શબ્દોને બધા પ્રકારનાં દૂરવર્તી અને નિકટવર્તી શબ્દોને જાણે દેખે છે.”
ઈન્દ્રિય-વિષયોનાં કામ અને ભોગિત્વનું પ્રરૂપણ : પ્ર. ભંતે ! કામ રૂપી છે કે અરૂપી છે ?
ઉ.
હે આયુષ્મન્ શ્રમણ ગૌતમ ! કામ રૂપી છે. અરૂપી નથી.
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org