________________
ક્રિયા અધ્યયન
''.
विविहावेक्खया किरियाणं भेयप्पभेयाओ
दो किरियाओ पण्णत्ताओ, तं जहा
?. નીવવિરિયા જેવ, ૨. ગનીવવિરિયા જેવ ।
છું. નીવવિરિયા યુવિા પાત્તા, તં નહીંછુ. સમ્મત્તનિરિયા લેવ, ૨. મિત્ત્વજ્ઞતિરિયા જેવ ।
૨. અનીવવિરિયા વિદા પાત્તા, તં નહીં૧. ફરિયાવહિયા ચેવ,
૨. સંપરાયા જેવ
दो किरियाओ पण्णत्ताओ, तं जहा
?.
.
?. काइया चेव,
૨. અાિરળિયા જેવ
૬.
काइया किरिया दुविहा पण्णत्ता, तं जहा१. अणुवरयकायकिरिया चेव,
दुपउत्तकायकिरिया चेव । अहिगरणिया किरिया दुविहा पण्णत्ता,
.
. संजोयणाधिकरणिया चेव,
?
२. णिव्वत्तणाधिकरणिया चेव ।
दो किरियाओ पण्णत्ताओ, तं जहा
૨. પાઓસિયા જેવ,
२. पारियावणिया चेव ।
१. पाओसिया किरिया दुविहा पण्णत्ता,
૨. નીવપાઓસિયા જેવ,
२. अजीवपाओसिया चेव ।
૩. શૌયમા ! તિવિહા પīત્તા, તં નહીં
ટાળું ૪. ૨, ૩. ૨, સુ. ૬૦/૨-૮
पाओसिया णं भंते ! किरिया कइविहा पण्णत्ता ?
तं जहा
તું ના
છુ. ને હું અપળો વા, ૨. પરમ્સ વા, રૂ. તનુમયસ वा असुभं मणं पहारेइ ।
से तं पाओसिया किरिया ।
છુ. (૧) પા. ૫. ૨૨, મુ. ૬૮-૨૬૬૬
Jain Education International
- ૫૧. '. ૨૨, મુ. ? ૮૭૦
૫. વિવિધ અપેક્ષાઓથી ક્રિયાઓનાં ભેદ-પ્રભેદ : ક્રિયા બે પ્રકારની કહી છે, જેમકે -
૧. જીવ ક્રિયા, ૨. અજીવ ક્રિયા.
૧.
જીવ ક્રિયા બે પ્રકારની કહી છે, જેમકે ૧. સમ્યક્ત્વ ક્રિયા, ૨. મિથ્યાત્વક્રિયા. ૨. અજીવક્રિયા બે પ્રકારની કહી છે, જેમકે - ૧. ઈર્યાપથિકી (કષાયમુક્તની ક્રિયા), ૨. સાંપરાયિકી (કષાયયુક્તની ક્રિયા). ક્રિયા બે પ્રકારની કહી છે, જેમકે -
૧. કાયિકી (કાયાથી થનારી) ક્રિયા, ૨. આધિકરણકી (શસ્ત્રાદિથી થનારી) ક્રિયા.
૧. કાયિકી ક્રિયા બે પ્રકારની કહી છે, જેમકે
૧૨૩૩
૧. અનુપરતકાય ક્રિયા (વિરતિ રહિત વ્યક્તિની ક્રિયા),
૨. દુષ્પ્રયુક્તકાય ક્રિયા (વિષયાસક્તની ક્રિયા). ૨. આધિકરણીકી ક્રિયા બે પ્રકારની કહી છે, જેમકે -
૧. સંયોજનાધિકરણિકી (શસ્ત્ર જોડવાની ક્રિયા), ૨. નિર્વર્તનાધિકરણિકી (શસ્ત્ર-નિર્માણની ક્રિયા). ક્રિયા બે પ્રકારની કહી છે, જેમકે -
૧. પ્રાક્રેષિકી (ઈર્ષ્યા કરવાની ક્રિયા),
૨. પારિતાપનિકી (પરિતાપ આપવાની ક્રિયા). ૧. પ્રાક્રેષિકી ક્રિયા બે પ્રકારની કહી છે, જેમકે -
-
૧. જીવ પ્રાદ્ધેષિકી (જીવનાં પ્રતિ ઈર્ષ્યાભાવ), ૨. અજીવ પ્રાàષિકી (અજીવનાં પ્રતિ ઈર્ષ્યાભાવ).
પ્ર. ભંતે ! પ્રાક્રેષિકી (દ્વેષ ઉત્પન્ન કરનારી) ક્રિયા કેટલા પ્રકારની કહી છે ?
ઉ. ગૌતમ ! ત્રણ પ્રકારની કહી છે, જેમકે -
(૩) વિયા. સ. રૂ, ૩. રૂ, મુ. ૨-૪
For Private & Personal Use Only
૧. સ્વ (પોતાનું), ૨. પર (અન્યનું), ૩. ઉભય (બંનેનું) જેનાથી મન અશુભ પરિણત થઈ જાય છે. આ પ્રાàષિકી ક્રિયાનુ વર્ણન છે.
www.jainelibrary.org