Page Text
________________
૧૦૪૦
દ્રવ્યાનુયોગ ભાગ-૨
રૂ. વિઠ્ઠીવાર મજુવો વ, મૂય રસ હોદ્દા ૩. પૂર્વમાં ક્યારેક અનુભવમાં ન આવેલ અથવા सो हास विसादुप्पत्तिलक्खणो अब्भूओनाम ।।
અનુભવમાં આવેલ, કોઈ વિસ્મયકારી આશ્ચર્યકારી પદાર્થને જોઈને જે આશ્ચર્ય થાય છે તે અભૂતેરસ છે. હર્ષ અને વિષાદની ઉત્પત્તિ
અદ્દભૂત રસનું લક્ષણ છે. अब्भुओ रसा जहा
અદ્દભૂત રસનું ઉદાહરણ આ પ્રમાણે છે - अब्भुयतरमिह एत्तो अन्नं किं अत्थि जीवलोगम्मि ।
આ જીવલોકમાં આનાથી અધિક વિસ્મય શું હોય जं जिणवयणेणऽत्था तिकालजुत्ता वि णज्जंति ॥
શકે છે કે – 'જીનવચન દ્વારા ત્રિકાળ સંબંધી
સમસ્ત પદાર્થને જાણી શકાય છે.” भयजणणरूव-सबंधकारचिंता कहासमुप्पन्नो। ૪, ભયોત્પાદક રુ૫, શબ્દ અથવા અંધકારમાં सम्मोह-संभम-विसाय-मरणलिंगो रसो रोदो।
કલ્પનાઓ ઉત્પન્ન થવી તથા દર્શન આદિથી રૌદ્રરસ ઉત્પન્ન થાય છે તથા સંમોહ, સંભ્રમ,
વિષાદ અને મરણ તેના લક્ષણ છે. रोद्दो रसो जहा
રૌદ્ર રસનું ઉદાહરણ આ પ્રમાણે છે – भिउडीविडंबियमुहा ! संदट्ठोट्ठ इय !
ભૂકુટિઓથી તારું મુખ વિકરાળ બની ગયું છે, દિમવિUCTI.
તારા દાંત હોઠોને ચાવી રહ્યા છે, તારુ શરીર हणसि पसुं असुरणिभा ! भीमरसिय ! अतिरोदद
લોહીથી લથપથ થઈ રહ્યું છે, તારા મુખથી રો સિ .
ભયાનક શબ્દ નીકળી રહ્યા છે, તું રાક્ષસ જેવો થઈને પશુઓની હત્યા કરી રહ્યો છે, એટલા માટે
અતિશય રૌદ્રરુપ ધારી તું સાક્ષાત્ રૌદ્ર રસ છે. ५. विणयोवयार-गुज्झ-गुरूदारमेरावतिक्कमुप्पण्णो। વિનય કરવા યોગ્ય માતા-પિતા આદિ ગુરુજનોનું वेजणओ नाम रसो लज्जा संका करणलिंगो ।
વિનય ન કરવાથી, ગુપ્ત રહસ્યોને પ્રકટ કરવાથી તથા ગુરુ પત્ની આદિની સાથે મર્યાદાનું ઉલ્લંઘન કરવાથી બ્રીડનક રસ ઉત્પન્ન થાય છે. લજ્જા
અને શંકા ઉત્પન્ન થાય તે આ રસનું લક્ષણ છે. वेलणओ रसो जहा
વીડનક (ભયાનક) રસનું ઉદાહરણ આ પ્રમાણે છે - किं लोइयकरणीओ लज्जणियतरं ति लज्जिया
કોઈ વહુ કહે છે – 'આ લૌકિક વ્યવહારથી અધિક HTT
લજ્જાસ્પદ અન્ય વાત શું હોય શકે છે ? હું તો वारिज्जम्मि गुरूजणो परिवंदइ जं वहूपोत्तं ॥
આનાથી બહુ લજ્જાવું છું, મને તો આનાથી ઘણી લજ્જા શર્મ આવે છે કે વર વહુનું પ્રથમ સમાગમ થવાથી ગુરુજન-સાસુ આદિ વહુ દ્વારા
પહેરાયેલ વસ્ત્રોની પ્રશંસા કરે છે. ६. असुइ कुणव दुर्दसणसंजोगब्भासगंधनिष्फण्णो। ક, અશુચિ- મળ મૂત્રાદિ, કુણપ- શવ મૃતશરીર, निव्वेय विहिंसालक्खणो रसो होइ बीभत्सो ॥ .
દુદર્શન- લાળ આદિથી વ્યાપ્ત ધૃણિત શરીરને વારંવાર જોવા રુપ અભ્યાસથી કે તેની ગંધથી ભીભત્સરસ ઉત્પન્ન થાય છે. નિર્વેદ અને
અવિહિંસા (ભાગ) ભીભત્સ રસનું લક્ષણ છે. बीभच्छो रसो जहा
ભીભત્સરસનું ઉદાહરણ આ પ્રમાણે છે – For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001949 |
| Book Title | Dravyanuyoga Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | Agam Anuyog Prakashan |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 824 |
| Language | Prakrit, Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Agam, Canon, Metaphysics, & agam_related_other_literature |
| File Size | 20 MB |