________________
૩૭૨ લોક પ્રજ્ઞપ્તિ કાળ લોક : ઉદાહરણ સહિત સૂક્ષ્મ ક્ષેત્રપલ્યોપમનો સ્વરૂપ
- સૂત્ર ૧૩૩પ जे णं तस्स पल्लस्स आगासपदेसा तेहिं
તે પછી તે પલ્ય કેજે આકાશ પ્રદેશ બાલાગ્રોથી वालग्गेहिं अप्फुण्णा तओ णं समए-समए
વ્યાપ્ત છે. એ પ્રદેશોમાં વખતો-વખત એક-એક एगमेगं आगासपएसं अवहाय जावइएणं
આકાશ પ્રદેશનું અપહરણ કરવામાં આવે તો कालेणं से पल्ले खीणे-जाव-निट्ठिए भवइ ।
જેટલા સમયમાં તે પલ્ય ખાલી થઈ જાય
-પાવતુ- વિશુદ્ધ થઈ જાય એટલો કાળ से तं वातहारिए खेत्तपलिओवमे ।
વ્યાવહારિક ક્ષેત્રપલ્યોપમ છે. एएसिंपल्लाणं, कोडाकोडी हवेज्ज दसगुणिया
આ પલ્યોપમના દસગણા કોટાકોટિનું એક तं वावहारियस्स खेत्तसागरोवमस्स एगस्स
વ્યાવહારિક ક્ષેત્ર સાગરોપમનું પરિણામ થાયછે. भवे परिमाणं। प. एएहिं वावहारिएहिं खेत्तपलिओवम
આ વ્યાવહારિક ક્ષે ત્રપલ્યોપમ અને सागरोवमेहिं किं पयोयणं?
સાગરોપમથી કયું પ્રયોજન સિદ્ધ થાય છે ? उ. एएहिं वावहारिएहिं खेत्तपलिओवम
આ વ્યાવહારિક ક્ષેત્રપલ્યોપમ અને सागरोवमेहिं नत्थि किंचिप्पओयणं केवलं तु
સાગરોપમાંથી કોઈ પ્રયોજન સિદ્ધ થતું નથી, पण्णवणा पण्णविज्जइ।
માત્ર એના સ્વરૂપની પ્રરૂપણા કરવામાં આવી से तं वावहारिए खेत्तपलिओवमे ।
છે. એ વ્યાવહારિક ક્ષેત્રપલ્યોપમ (તેમજ - અનુ. સુ. ૩૬૨- ૨૬૬
સાગરોપમ) નું સ્વરૂપ છે. सोदाहरणं सुहुम खेत्तपलिओवमस्स सरूव परूवणं- ઉદાહરણ સહિત સૂક્ષ્મ ક્ષેત્રપલ્યોપમના સ્વરૂપનું પ્રરૂપણ: १३३५. प. से किं तं सुहुमे खेत्तपलिओवमे ? ૧૩૩૫. પ્ર. સૂક્ષ્મ ક્ષેત્રપલ્યોપમનું કેવું સ્વરૂપ છે? उ. सुहुमे खेत्तपलिओवमे
ઉ. સૂક્ષ્મ ક્ષેત્રપલ્યોપમનું સ્વરૂપ આ પ્રમાણે છેसे जहाणामए पल्लेसिया-जोयणं आयाम
જેવી રીતે ધાન્યના પલ્યની જેમ એક યોજન विक्खंभेण, जोयणं उड्ढं उच्चतेणं, तिगुणं
લાંબો-પહોળા, એકયોજન ઊંચા અને ત્રણગણી सविसेसं परिक्खेवेणं,
પરિધિથી કંઈક અધિક એવો એક પલ્ય હોય. से णं पल्ले एगाहिय-बेहिय-तेहिय -जाव
પછી એ પલ્યને એક દિવસ બે દિવસ, ત્રણ उक्कोसेणं सत्तरत्तपरूढाणं सम्मढे सन्निचित्ते
દિવસ-થાવતુ-સાત દિવસના ઊગ્યા હોય એવા भरिए वालग्गकोडीणं तत्थ णं एगमेगे
બાલાગવડનીચેથી ઉપર સુધી પૂરે-પૂરા ભરવામાં वालग्गे असंखेज्जाइं खंडाई कज्जइ, ते णं
આવે અને આ બાલાગ્રોના અસંખ્યાત એવા
ટૂકડા કરવામાં આવે, જે દષ્ટિના વિષયભૂત वालग्गा दिट्ठी ओगाहणाओ असंखेज्जइ
પદાર્થની અપેક્ષાએ અસંખ્યાતમાં भागमेत्ता सुहुमस्स पणगजीवस्स
ભાગ-પ્રમાણ હોય તેમજ સૂક્ષ્મપનક જીવની सरीरोगाहणाओ असंखेज्जगुणा।
શરીરાવગાહનાથી અસંખ્યાત ગુણે હોય. ते णं वालग्गा णो अग्गी डहेज्जा, नो वाओ
એ બાલાઝખંડોને ન અગ્નિ બાળી શકે, ન हरेज्जा, णो कुच्छेज्जा, णो पलिविद्धंसेज्जा,
વાયુ ઉડાડી શકે, ન સડે કે ગળે ન જળ વડે
ભીંજાઈ શકે અને ન દુર્ગધ પણ ઉત્પન્ન થઈ णो पूइत्ताए हब्वमागच्छेज्जा ।
શકે છે. जे णं तस्स पल्लस्स आगासपएसा तेहिं
તે પલ્યના બાલાઝો જેનો આકાશ પ્રદેશ वालग्गेहिं अप्फुण्णा वा, अणफुण्णा वा,
સ્પષ્ટ થયો હોય અને સ્પષ્ટ ન થયો હોય, तेओ णं समए-समए एगमेगं आगासपएसं
એમાંથી પ્રતિ સમય એક-એક આકાશ પ્રદેશનું अवहाय जावइएणं कालेणं से पल्ले खीणे
અપહરણ કરવામાં આવે અર્થાતુ ગણવામાં
આવે તો જેટલા કાળમાં તે પલ્ય ક્ષીણ (ખાલી) नीरए निल्लेवे णिट्ठिए भवइ । से तं सुहुमे
નીરજ, નિર્લેપ તેમજ સર્વાત્મના વિશુદ્ધ થઈ खेत्तपलिओवमे।
જાય, એટલો કાળ ક્ષેત્રપલ્યોપમ છે. तत्थ णं चोयए पण्णवगं एवं वयासी
આ પ્રમાણે પ્રરૂપણા કર્યા પછી જિજ્ઞાશુંએ પૂછયું
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org