________________
સૂત્ર ૧૧૩૮-૩૯
તિર્મક લોક : લવણસમુદ્રની અંદરના ચંદ્ર-સૂર્ય દ્વીપોનું પ્રરૂપણ
ગણિતાનુયોગ ભા.-૨ ૧૯૩
तं व उच्चतं आयाम विक्खभेणं, परिक्खेवो वेदिया, वनसंडो, भूमिभागा-जाव-आसयंति, पासायवडेंसगाणं तं चेव पमाणं मणिपेढिया सीहासणा सपरिवारा।
अट्ठो उप्पलाइंसूरप्पभाई सूरा एत्थ देवा-जावरायहाणीओ सगाणं दीवाणं पच्चस्थिमेणं अण्णम्मि जंबुद्दीवे दीवे।
એનું ઉચ્ચત્વ, આયામ-વિખુંભ, પરિધિ, વેદિકા, વનખંડ, ભૂમિભાગ-યાવત-દેવદેવીઓનું બેસવુંઉઠવું, પ્રાસાદાવતેસક, એનું પ્રમાણ મણિપીઠિકા, સપરિવાર સિંહાસન આદિનું વર્ણન ચંદ્રતીપની જેમ કહેવું જોઈએ. (ભગવનું ! સૂર્યદ્વીપ કેમ કહેવાય છે ?) (ગૌતમ !) આ દ્વીપોની વાવડીઓ વગેરેમાં સૂર્યના જેવા વર્ણ અને આકૃતિવાળા ઘણા બધા ઉત્પલ વગેરે કમલ છે, એટલે એ સૂર્યદ્વીપ કહેવાય છે વાવતુ- એની રાજધાનીઓ પોતપોતાનાદ્વીપોથી પશ્ચિમમાં અન્ય જંબૂદ્વીપમાં છે. બાકીનું વર્ણન પૂર્વવતુ અહીં સૂર્ય નામનો મહર્ધિક દેવ રહે છે પર્યત જાણવું જોઈએ.
सेसे ते घेव जाव सूरा देवा।
–નીવા. દિ. ૩, ૩. ૧૬૨
अभिंतरलावणगाणं चंद-सूरदीवाणं परूवणं
લવણસમુદ્રની અંદરના ચંદ્ર-સૂર્ય દ્વીપોનું પ્રરૂપણ : ૨૨૨૮. v. વદિ જે અંતે ! અભિંતરસ્ત્રાવ વન્દ્રા ૧૧૩૮. પ્ર. હે ભગવનું ! લવણસમુદ્રની અંદરના ચંદ્રોના चन्ददीवा णामं दीवा पण्णत्ता?
ચંદ્રદ્વીપ કયાં (આવેલા) કહેવામાં આવ્યા છે ? उ. गोयमा! जंबुद्दीवेदीवे मंदरस्स पब्वयस्स पुरथिमे
હેગૌતમ!જબૂદ્વીપ નામનાદ્વીપનામંદરપર્વતથી णं लवणसमुदं बारसजोयणसहस्साई ओगाहित्ता
પૂર્વમાં લવણસમુદ્રમાં બાર હજાર યોજન જવા एत्थ णं अभिंतरलावणगाणं चन्दाणं चन्ददीवा
પર લવણસમુદ્રની અંદરના ચંદ્રોના ચંદ્રદ્વીપ णामं दीवा पण्णत्ता।
નામનોદ્વીપ કહેવામાં આવ્યા છે. जहा जंबुद्दीवगा चंदा तहा भाणियव्या।
જે પ્રકારે જીપના ચંદ્રોના ચંદ્રતીપ કહેવામાં આવ્યા છે તે પ્રમાણે લવણસમુદ્રની અંદરના
ચંદ્રોના ચંદ્રદ્વીપ (અંગે) કહેવું જોઈએ. णवरं-रायहाणीओ अण्णंमि लवणे समुद्दे, सेसं
વિશેષ-એની રાજધાનીઓ અન્ય લવણસમુદ્રમાં तं चेव।
છે. બાકીનું બધુ વર્ણન પૂર્વવત્ છે. एवं अभिंतरलावणगाणं सूराण वि । तहेव
એ પ્રમાણે લવણસમુદ્રના અંદરના સૂર્યોના સગા- રયા
સૂર્યદ્વીપ છે વગેરે વધુ વર્ણન પૂર્વવત્ છે-ચાવત
રાજધાનીઓ કહેવી જોઈએ. -નવા. પરિ. ૩, ૩. ૨, મુ. ૨૬૩ बाहिरलावणगाणं चन्द-सूरदीवाणं परूवणं
લવણસમુદ્રની બહાર આવેલા) ચંદ્ર-સૂર્ય દ્વીપોનું પ્રરૂપણ? રૂ. v. દિ બંને ! નાદિરીવન' ના ૧૧૩૯, પ્ર. હે ભગવન્! લવણસમુદ્રની બાહર (આવેલા) चन्ददीवा णामं दीवा पण्णत्ता?
ચંદ્રોના ચંદ્રદ્વીપ કયાં (આવેલા) કહેવામાં
આવ્યા છે ? उ. गोयमा ! लवणस्स समुद्दस्स पुरथिमिल्लाओ
હે ગૌતમ ! લવણસમુદ્રની પૂર્વી વેદિકાના वेइयंताओलवणसमुदंपच्चत्थिमेणंबारसजोयण
અંતિમ ભાગથી લવણસમુદ્રની પશ્ચિમમાં બાર सहस्साई ओगाहित्ता, एत्थणं बाहिरलावणगाणं
હજાર યોજન જવા પર લવણસમુદ્રની બહાર चन्दाणं चन्ददीवा णामं पण्णत्ता।
(આવેલા) ચંદ્રોના ચંદ્રદીપ નામનો દ્વીપ કહેવામાં આવ્યો છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org