________________
સૂત્ર ૧૧૩૨
તિફ લોક : ચંદ્ર અને સૂર્ય સાથે નક્ષત્રોનાં યોગકાળ ગણિતાનુયોગ ભા.-૨ ૧૮૩
ता तच्चायणगए चंदे पच्चत्थिमाए भागाए
તૃતીય અયનગત ચંદ્ર પશ્ચિમી ભાગથી પ્રવેશ पविसमाणेबाहिरचउत्थस्सपच्चस्थिमिल्लस्स
કરતો એવો બાહ્ય ચતુર્થ પશ્ચિમી અર્ધમંડળના अद्धमण्डलस्स अद्धसत्तट्ठिभागाई, सत्तट्ठि
અર્ધ સડસઠ ભાગ તથા સડસઠમાં ભાગને भागं च एक्कतीसधा छेत्ता अट्ठारस भागाई
એકત્રીસ ભાગોમાં વિભક્ત કરી ચંદ્ર સ્વ-પર जाईचंदे अप्पणोपरस्स य चिण्णं पडिचरइ,
સંચરિત અઢાર ભાગોમાં ગતિ કરે છે. एयावया बाहिरचउत्थ पच्चत्थिमिल्ले
આ બાહ્ય ચતુર્થ પશ્ચિમી અર્ધમંડળ સમાપ્ત થયું. अद्धमण्डले समत्ते भवइ । एवं खलु चंदेणं मासेणं चंदे तेरस
એ પ્રકારે ચંદ્ર માસમાં ચંદ્ર પર-સંચરિત चउप्पण्णागाई दुवे तेरसगाई जाइं चंदे
ચોપન ભાગોમાં સ્વ-સંચરિત તેર ભાગોમાં परस्स चिण्णं पडिचरइ।
તથા બે તેર ભાગોમાં જેમાં ચંદ્ર પ્રવેશ કરીને
ગતિ કરે છે. तेरस तेरसगाई जाइं चंदे अप्पणो चिण्णाई
બધા સ્વ-સંચરિત તેર-તેર ભાગોમાં જેમાં ચંદ્ર पडिचरइ।
પ્રવેશ કરીને ગતિ કરે છે. दुवे इगयालीसगाई, दुवे तेरसगाई, अट्ठ
સ્વ-પર સંચરિત બે એકતાલીસ ભાગ તથા બે सत्तट्ठिभागाइं सत्तट्ठिभागं च एक्कतीसधा
તેર ભાગના સડસઠ ભાગોમાંથી આઠ ભાગ छेत्ता अट्ठारसभागाइं जाइं चंदे अप्पणो
તેમજ સડસઠમાં ભાગના એકત્રીસ ભાગોમાં परस्स य चिण्णं पडिचरइ ,
વિભક્ત કરી એના અઢાર ભાગમાં ચંદ્ર પ્રવેશ
કરીને ગતિ કરે છે. अवराई खलु दुवे तेरसगाई जाइं चंदे केणइ
અન્ય બે તેર ભાગોમાં, જેમાં ચંદ્ર સ્વયં કોઈ अस्सामन्नगाई सयमेव पविट्ठित्ता
અસામાન્ય રૂપમાં પ્રવેશ કરીને ગતિ કરે છે. पविट्ठित्ता चारं चरइ, इच्चेसो चंदमासो अभिगमण-णिक्खमण
એ ચંદ્રમાસ છે અને પ્રવેશ - નિષ્ક્રમણ, હાનિवुड्ढि-णिब्बुड्ढि-अवट्ठियअणवट्ठिय
વૃદ્ધિ, અવસ્થિત-અનવસ્થિત, સંસ્થાન–સંસ્થિતિ, संठाण-संठिई-विउव्वणगिड्ढिपत्ते रूवी
વિદુર્વણા, કામ-ભોગોમાં આસક્ત ચંદ્રદેવ चंदे देवे चंदे देवे, आहिए त्ति वएज्जा।'
દશ્યમાન ચંદ્રદેવ છે એમ કહેવામાં આવ્યું છે. -મૂરિય. ૫. ૨૩, ૩. ૮૨ चंदेण य सूरेण य णक्खत्ताणं जोगकालं
ચંદ્ર અને સૂર્ય સાથે નક્ષત્રોનો યોગકાળ : ૨૨૩૨. . () તા જ મગ્ન પવરવત્તે વે નો ૧૧૩૨. (૧) (ક) જે ચંદ્રમંડળના જે દેશમાં જે નક્ષત્ર સાથે जोएइ, जंसि देसंसि से णं इमाइं अट्ठ
આજ યોગ કરે છે, તે(અઠ્ઠાવીસ નક્ષત્રોના एगूणवीसाइं मुहुत्तसयाई चउवीसं च
યોગ કાળના) આઠ સો ઓગણીસ મુહૂર્ત बावट्ठिभागा मुहुत्तस्स, बावट्ठिभागं च
તથા એક મુહૂર્તના બાસઠ ભાગોમાંથી सत्तट्ठिधा छेत्ता, बावट्ठि चुण्णियाभागे
ચોવીસ ભાગ અને બાસઠમાં ભાગના उवाइणावेत्ता पुणरवि से चंदे अण्णेणं
સડસઠ ભાગોમાંથી બાસઠ ચૂર્ણિકા ભાગ सरिसएणं चेव णक्खत्तेणं जोगं जोएइ,
(વીત્યા પછી)ફરી તેજ ચંદ્રમંડળના અન્ય अण्णंसि देसंसि।
દેશમાં અન્ય સદશ નક્ષત્રથી યોગ કરે છે.
ચન્દ્રપ. ૨૨, મુ. ૮૧ Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org