________________
સૂત્ર ૧૧૧૧
તિર્યફ લોક : સૂર્યની ઉત્તરાર્ધ મંડળ સંસ્થિતિ ગણિતાનુયોગ ભા.-૨ ૧૬૧ ता जया णं सूरिए बाहिरं तच्चं उत्तरं
જ્યારે સૂર્ય બાહ્ય તૃતીય ઉત્તરાર્ધમંડળ સંસ્થિતિને अद्धमंडलसंठितिं उवसंकमित्ता चारं चरइ, तया
પ્રાપ્ત કરીને ગતિ કરે છે ત્યારે એક મુહૂર્તના णं अट्ठारसमुहुत्ता राई भवइ, चउहिं
એકસઠ ભાગોમાંથી ચાર ભાગ ઓછી અઢાર एगट्ठिभागमुहुत्तेहिं ऊणा, दुवालसमुहुत्ते दिवसे
મુહૂર્તની રાત્રિ હોય છે અને એક મુહૂર્તના भवइ, चउहिं एगट्ठिभागमुहुत्तेहिं अहिए,
એકસઠભાગોમાંથી ચાર ભાગવધુ બાર મુહૂર્તનો
દિવસ હોય છે. एवं खलु एएणं उवाएणं पविसमाणे सूरिए
આ પ્રકારે આ ક્રમે પ્રવેશ કરતો એવો સૂર્ય तयाणंतराओ मंडलाओतयाणंतरंसितंसितंसि
તદનન્તર મંડળથી તદનન્તર મંડળના એ દેશમાં देसंसि तं तं अद्धमण्डलसंठिइं संकममाणे
અર્ધમંડળ સંસ્થિતિઓની તરફ સંક્રમણ કરતોसंकममाणे उत्तराए अंतराए भागस्स
કરતો ઉત્તરના આભ્યન્તર ભાગના આદિ तस्सादिपदेसाए सव्वब्भंतरं दाहिणं
(આગળ) ના પ્રદેશમાં સર્વ આભ્યન્તર દક્ષિણાર્ધ अद्धमण्डलसंठिई उवसंकमित्ता चारं चरइ ।
મંડળ સંસ્થિતિને પ્રાપ્ત કરીને ગતિ કરે છે. ता जया णं सूरिए सव्वभंतरं दाहिणं
જ્યારે સૂર્ય સર્વ આભ્યન્તર દક્ષિણાર્ધમંડળअद्धमण्डलसंठितिं उवसंकमित्ता चारं चरइ,
સંસ્થિતિને પ્રાપ્ત કરીને ગતિ કરે છે ત્યારે (મંડળ तया णं उत्तमकट्ठपत्ते उक्कोसए अट्ठारसमुहुत्ते
ના અંતિમ ભાગને પ્રાપ્ત કરીને) ઉત્કૃષ્ટ અઢાર दिवसे भवइ, जहणिया दुवालसमुहुत्ता राई
મુહૂર્તનો દિવસ હોય છે અને જઘન્ય બાર મવા
મુહૂર્તની રાત્રિ હોય છે. एसणं दोच्चे छम्मासे, एसणं दोच्चस्स छम्मासस्स
આ બીજા છ માસ (ઉત્તરાયણના) થયા. આ पज्जवसाणे,
બીજા છ માસનો અંત થયો. एस णं आइच्चे संवच्छरे, एस णं आइच्चस्स
એ આદિત્યસંવત્સર છે. એ આદિત્ય સંવત્સરનો संवच्छरस्स पज्जवसाणे।'
અંત છે. -સૂરિય, પા. , પાદુ.૨, મુ. ૨૨ सूरस्स उत्तरा अद्धमण्डलसंठिई
સૂર્યની ઉત્તરાર્ધમંડળ-સંસ્થિતિ : ૨૬૨૬. v. તા ૮ તે ૩ત્તર મમ સંદિ માહિતૈત્તિ ૧૧૧૧. પ્ર. (સૂર્યની) ઉત્તરાર્ધમંડળ-સંસ્થિતિ કેવા પ્રકારની वदेज्जा?
કહેવામાં આવી છે ? કહો. उ. ता अयण्णं जंबुद्दीवे दीवे सब दीव-समुद्दाणं
આ જંબુદ્વીપ નામનો દ્વીપ સર્વદ્વીપ-સમુદ્રોમાં सव्वब्भंतराए सव्वखुड्डागेवट्टे-जाव-जोयणसय
બધાથી નાનો વૃત્તાકાર છે -વાવ-એકલાખ सहस्समायामविक्खभे णं, तिण्णि जोयणसय
યોજન લાંબો-પહોળો છે અને ત્રણલાખ સોલ सहस्साई, सोलस सहस्साइं, दोन्नि य सत्तावीसे
હજાર બસો સત્તાવીસ યોજન ત્રણ કોશ એકસો जोयणसए, तिण्णि कोसे, अट्ठावीसं च धणुसयं,
અઠ્ઠાવીસ ધનુષ તેર આંગળ તથા અડધા तेरस य अंगुलाई, अद्धंगुलं च किंचि विसेसाहिए
આંગળથી કંઈક વધુ પરિધિવાળો કહેવામાં परिक्खेवे णं पण्णत्ते।
આવ્યો છે. ताजयाणंसुरिएसव्वब्भंतरंउत्तरंअद्धमण्डलसंठिइं
જ્યારે સૂર્યસર્વાભ્યન્તર ઉત્તરાર્ધમંડળ-સંસ્થિતિને उवसंकमित्ता चारं चरइ तया णं उत्तमकट्ठपत्ते
પ્રાપ્ત કરીને ગતિ કરે છે ત્યારે પરમ ઉત્કર્ષને उक्कोसए अट्ठारस मुहुत्ते दिवसे भवइ, जहणिया
પ્રાપ્ત ઉત્કૃષ્ટ અઢાર મુહૂર્તનો દિવસ હોય છે दुवालसमुहुत्ता राई भवइ ।
અને જઘન્ય બાર મુહૂર્તની રાત્રિ હોય છે. . વન્દ્ર, પ. ?, સુ. ૨૨
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org