Ganitanuyoga Part 2

SR No.: 001947
Original Sutra Author: N/A
Author: Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Agam Anuyog Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 614
Language: Prakrit, Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, Mathematics, & agam_related_other_literature
File Size: 19 MB

Page 274

સૂત્ર ૧૦૯૨-૧૦૯૪
उत्तर - पुरत्थिमिल्लं सि चउब्भागमंडलं सि एक्काणउइय सूरियमयाइं जाई सूरिए परस्स चेव चिण्णाई पडिचरइ ।
તિર્યક્ લોક : આપ્યંતર અને બાહ્ય સૂર્ય મંડળનું અન્તર
ता निक्खममाणा खलु एए दुवे सूरिया णो अण्णमण्णस्स चिण्णं पडिचरन्ति ।
.
૨.
पविसमाणा खलु एए दुवे सूरिया अण्णमण्णस्स चिणं पडिचरन्ति सयमेगं चोयालं । १
- મૂરિય. પા. ?, પાછુ. ૨, સુ. ૨૪
सव्वब्धंतर- बाहिर- सूरमण्डलाणं अबाहा अन्तरं૨૦૧૨. ૧. સત્ત્વઅંતરાઓનું મંતે ! સૂરમંડછાયો જેવઞ अबाहाए सव्वबाहिरए सूरमण्डले पण्णत्ते ?
उ. गोयमा ! सव्वब्धंतराओ सूरमंडलाओ पंचदसुत्तरे जोयणसए अबाहाए सव्व बाहिरए सूरमण्डले पण्णत्ते । નંવુ. વસ્તુ. ૭, સુ. o ૬ શ્ सूरमंडलस्स आयाम - विक्खंभ-बाहल्लं - ૨૦૧૩. ૧. સૂરમંઽત્તે ાં ભંતે! જેવાં આયાન-વિસ્તૃમેળ ? केवइयं परिक्खेवेणं ? केवइयं बाहल्लेणं ?
-
उ. गोयमा ! अडयालीसं एगसट्ठिभाए जोयणस्स आयाम विक्खंभेणं तं तिगुणं सविसेसं परिक्खेवेणं, चउवीसं एगसट्ठिभाए जोयणस्स बाहल्लेणं पण्णत्ते ।
- નંવુ. વવ. ૭, મુ. ૨૬૨
सूरस्स सव्वमंडलाणं बाहल्लं आयाम - विक्खंभ-परिक्खेवं च૨૦૧૪. ૧. તા સવાવિ ખં મંડજીવયા - જેવÄ વાહલ્લેખં?
केवइयं आयाम - विक्खंभे णं ?
केवइयं परिक्खेवे णं ? आहितेति वदेज्जा,
ગણિતાનુયોગ ભા.-૨ ૧૨૫
મંડળના ઉત્તર-પૂર્વી ચોથા ભાગમાં રહેલો એવો ઐરાવત ક્ષેત્રનો સૂર્ય અન્ય ચાલેલા એવા એકાવન મંડળોમાં ગતિ કરે છે.
સૂર્ય મંડળના ૧૦૯૩. પ્ર.
(સર્વ આભ્યન્તર મંડળમાંથી) નીકળેલા એ બન્ને સૂર્ય એકબીજાના ચાલેલા મંડળોમાં ચાલતા નથી.
સર્વ આભ્યન્તર અને બાહ્ય સૂર્ય મંડળોનું વ્યવધાન રહિત અંતર : ૧૦૯૨, પ્ર. હે ભગવન્ ! સર્વ આભ્યન્તર સૂર્ય મંડળથી સર્વબાહ્ય સૂર્યમંડળ વ્યવધાન રહિત કેટલા અંતરે (આવેલું) કહેવામાં આવ્યું છે ?
ઉ. હે ગૌતમ ! સર્વ આભ્યન્તર સૂર્ય મંડળથી સર્વ બાહ્ય સૂર્ય મંડળ વ્યવધાન રહિત પાંચસો દસ યોજનના અંતરે કહેવામાં આવેલ છે. આયામ-વિષ્કમ્ભ, પરિધિ અને બાહલ્ય : ભંતે ! સૂર્ય મંડળનો આયામ-વિષ્કÇ કેટલો છે ? પરિધિ કેટલી છે ? બાહ્ય (જાડાઈ) કેટલી છે ?
(સર્વ બાહ્ય મંડળમાંથી) પ્રવેશ કરતા એવા એ બન્ને સૂર્ય એક બીજાના ચાલેલા મંડળોમાં ચાલે છે. આ ચીર્ણ ક્ષેત્ર મંડળોના એકસો ચુંમાલીસ ભાગોમાં વિભાજિત છે.
For Private Personal Use Only
ઉ. ગૌતમ ! સૂર્ય મંડળ એક યોજનના એકસઠ ભાગોમાંથી અડતાલીસ (૪૮/૬૧) ભાગ જેટલું લાંબુ-પહોળું છે. એનાથી ત્રણ ગણા કરતા કંઈક વધુ એની પરિધિ છે અને એક યોજનના એકસઠ ભાગોમાંથી ચોવીસ ભાગ(૨૪/૬૧)જેટલું બાહ્ય (જાડાઈ)કહેવામાં આવ્યું છે.
સૂર્યના સર્વ મંડળોનું બાહલ્ય, આયામ-વિષ્કમ્ભ અને પરિધિ : ૧૦૯૪. પ્ર. ( સૂર્યના) સર્વ મંડળોનું બાહત્ય કેટલું છે ? આયામ-વિષ્કÇ કેટલો છે ?
પરિધિ કેટલી છે ? કહો.
વન્દ્ર. પા. , મુ. ૪
(૬) સમ. ૪૮, મુ. રૂ
(ख) सूरमंडलं जोयणेणं तेरसेहिं एगसट्ठिभागेहिं जोयणस्स ऊणं पण्णत्ते ।
- સમ. o રૂ, સુ. ૮
સમવાય ૪૮માં જે આયામ-વિખંભ અને પરિધિ આવી છે એમાં અને સમ. ૧૩ના આ સૂત્રમાં અંતર છે જે અન્વેષણીય છે.