________________
. બાહા મોજન અજટલી
મૂત્ર ૧૦૭૮
તિર્યકુ લોક : તાપક્ષેત્ર અને અન્ધકાર ક્ષેત્ર ગણિતાનુયોગ ભા.-૨ ૧૦૭ तीसे णं सव्वब्भंतरिया बाहा मंदरपव्वयंतेणं
એની સર્વાભ્યન્તર બાહા મંદરપર્વતની સમીપ छज्जोयणसहस्साइं तिण्णि य चउवीसे जोयणसए
છ હજાર ત્રણસો ચોવીસ યોજન અને એક छच्च य दसभागे जोयणस्स परिक्खेवेणं आहिए
યોજનના દસ ભગોમાંથી છ ભાગ જેટલી त्ति वएज्जा।
(૩૨૪/૬/૧૦) પરિધિવાળી છે. प. ता तीसे णं परिक्खेवविसेसे कओ? आहिए त्ति
પ્ર. એની આ પરિધિ વિશેષનું પ્રમાણ કેવા પ્રકારનું વUજ્ઞા .
છે ? કહો उ. ता जे णं मंदरस्स पव्वयस्स परिक्खेवेणं तं
ઉ. મંદર પર્વતની પૂર્વોક્ત પરિધિને બેથી ગુણાકરી परिक्खेवं दोहिं गुणेत्ता, दसहिं छित्ता दसहिं
ને એને દસના ભાગવડે ભાગે અને દસના ભાગ भागे हीरमाणे, एस णं परिक्खेवविसेसे-आहिए
દીધા હોવાથી એ પરિધિ વિશેષનું પ્રમાણ ત્તિ વUMા.
ઉપલબ્ધ થાય છે. तीसे णं सव्वबाहिरिया बाहा लवणसमुदं तेणं
એની સર્વ બાહ્ય બાહા લવણસમુદ્રની સમીપ तेवढेि जोयणसहस्साई दोण्णि य पणयाले
ત્રેસઠ હજા૨ બસો પીસ્તાલીસ યોજન અને એક जोयणसए छच्च य दस भागे जोयणस्स
યોજનના દસ ભાગોમાંથી છ ભાગ (૬૩૨૪૫ परिक्खेवेणं, आहिए त्ति वएज्जा।
૬૧૦) જેટલી પરિધિવાળી છે. प. ता से णं परिक्खेवविसेसे कओ ? आहिए त्ति પ્ર. એની આ પરિધિ વિશેષનું પ્રમાણ કેવા પ્રકારનું वएज्जा,
છે ? કહો उ. ताजेणंजंबुद्दीवस्स दीवस्स परिक्खेवे, तं परिक्खेवं
જંબૂઢીપ નામના દ્વીપની પૂર્વોક્ત પરિધિ ને બે दोहिंगुणेत्ता दसहिं छेत्ता दसहिं भागेहिं हीरमाणे
ગણીકરો, દસ વડે ભાગો અને દસવડે ભાગવાથી एसणं परिक्खेवविसेसे, आहिए त्ति वएज्जा।
એ પરિધિ વિશેષનું પ્રમાણ ઉપલબ્ધ થાય છે. प. ता जे णं अंधकारे केवइयं आयामेणं ? आहिए
એ અંધકાર (સૂર્યથી અપ્રકાશિત રહેલક્ષેત્ર)નો त्ति वएज्जा।
આયામ કેટલો છે ? કહો ता अत्तरि जोयणसहस्साइं तिण्णि य तेत्तीसे
ઉ. એનો આયામ અટ્ટોત્તર હજાર ત્રણસો તેત્રીસ जोयणसए जोयणतिभागं च आयामेणं, आहिए
યોજન અને એક યોજનના ત્રણ ભાગમાંથી એક त्ति वएज्जा।
ભાગ(૭૮૩૩૩/૧/૩) જેટલો છે. तया णं उत्तमकट्ठपत्ते उक्कोसेणं अट्ठारसमुहुत्ते
એ સમયે સૂર્ય પરમ ઉત્કર્ષ થવાને (કારણે) दिवसे भवइ, जहणिया दुवालसमुहुत्ता राई भवइ।
ઉત્કૃષ્ટ અઢાર મુહૂર્તનો દિવસ હોય છે અને
જધન્ય બાર મુહૂર્તની રાત્રિ હોય છે. प. ता जयाणं सूरिए सव्वबाहिरंमंडलं उवसंकमित्ता પ્ર. જ્યારે સૂર્ય સર્વ બાહ્ય મંડળને લક્ષ્ય કરીને ગતિ चारं चरइ, तया णं किं संठिया तावखेत्तसंठिई
કરે છે ત્યારે સૂર્યના એ તાપક્ષેત્રનો આકાર કેવા आहिए त्ति वएज्जा।
પ્રકારનો હોય છે ? કહો उ. ता उद्धीमुह-कलंबुया पुष्फसंठिया तावक्खेत्त
ઉ. એનો અકાર ઉપર તરફ જેનું મુખ છે એવા संठिई आहिए त्ति वएज्जा।
કલંબુક પુષ્પ જેવો હોય છે. एवं अभिंतरमंडले अंधकारसंठिईए पमाणं तं
જે પ્રમાણે આભ્યન્તર મંડળમાંઅંધકારની સંસ્થિતિ बाहिरमंडले तावक्खेत्तसंठिईए जं तहिं
(આકાર)નું પ્રમાણ છે તેજ બાહ્ય મંડળમાં તાપ तावक्खेत्तसंठिईएतंबाहिरमंडले अंधकारसंठिईए
ક્ષેત્રના આકારનું પ્રમાણ છે અને આભ્યન્તર માળિય ગાવ
મંડળમાં જેતાપક્ષેત્રના આકારનું પ્રમાણ છે તેજ બાહ્ય મંડળમાં અંધકારના આકારનું પ્રમાણ કહેવું જોઈએ -વાવ
પ્ર.
,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org