Prakrit Vyakaranam Part 2

SR No.: 001943
Original Sutra Author: Hemchandracharya
Author: Suresh Sisodiya
Publisher: Agam Ahimsa Samta Evam Prakrit Samsthan
Publication Year: 2006
Total Pages: 434
Language: Prakrit, Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari & Grammar
File Size: 11 MB

Page 20

मूल-सूत्राणि
प्राकृत व्याकरणस्य प्रथमः पादः अथ प्राकृतम् ॥१-१।। बहुलम् ।।१-२।। आर्षम् ।।१-३।। दीर्घ-हस्वी मिथो वृत्तौ ।।१-४।। पदयोः संधिर्वा ।।१-५।। न युवर्णस्यास्वे ।।१-६।। एदोतोः स्वरे ॥१-७।। स्वरस्योवृत्ते ।। १-८।। त्यादेः ।।१-९।। लुक् ।।१-१० ।। अन्त्यव्यञ्जनस्य ।। १-११ ।। न श्रदुदोः ।।१-१२ ।। निर्दुरोर्वा ।। १-१३ ।। स्वरेन्तरश्च ।। १-१४ ।। स्त्रियामादविद्युतः ।। १-१५।। रो रा ।। १-१६ ।। क्षुधोहा ।। १-१७ ।। शरदादेरत् ।। १-१८।। दिक्-प्रावृषोः सः ।।१-१९।। आयुरप्सरसोर्वा ॥१-२० ।। ककुभो हः ।।१-२१ ॥धनुषो वा ॥१-२२।। मोनुस्वारः ।।१-२३।। वास्वरे मश्च ॥१-२४।।ङ-ब-ण-नो व्यञ्जने ।। १-२५।। वक्रादावन्तः ।। १-२६ ।। क्त्वा--स्यादेर्ण-स्वोर्वा ।।१-२७|| विंशत्यादे लुक् ।। १-२८ ।। मांसादेर्वा ।। १--२९।। वदर्गेन्त्यो वा ।। १-३० ।। प्रावृट-शरत्तरणयः पुसि ।।१-३१।। स्नमदाम-शिरो-नभः ।।१-३२ ।। वाक्ष्यर्थ-वचनाद्याः ।। १-३३ ।। गुणाद्याः क्लीबे वा ।। १-३४।। वेमाञ्जल्याद्याः स्त्रियाम् ।।१-३५ ।। बाहोरात् ।। १-३६ ।। अतो डो विसर्गस्य ।।१-३७।। निष्प्रती ओत्परी माल्य-स्थोर्वा ||१-३८|| आदेः ।।१-३९।। त्यदाद्यव्ययात तत्स्वरस्य लुक ॥१-४० ।। पदादपेर्वा ।।१-४१ ।। इतेः स्वरात् तश्च द्विः ॥१-४२।। लुप्त-य-र-व-श-ष-सांश-ष-सां दीर्घः ।। १-४३ ।। अतः समृद्ध्यादौ वा ।।१-४४।। दक्षिणे हे ।।१-४५ ।। इः स्वप्नादौ ।।१-४६ ।। पक्वाङ्गार-ललाटे वा ।। १-४७।। मध्यम-कतमे द्वितीयस्य ।। १-४८ ।। सप्तपर्णे वा ।। १-४९।। मयट्य इर्वा ।। १-५० ।। ई हरे वा ।। १-५१ ।। हर शब्दे आदेरत ईर्वा भवति। हीरो हरो।। ध्वनि-विष्वचोरुः ।।१-५२ ।। वन्द्र-खण्डिते णा वा ।। १-५३ ।। गवये वः ।। १-५४ ।। प्रथमे प-थोर्वा ॥१-५५।। ज्ञो णत्वेभिज्ञादौ ।। १-५६ ॥ एच्छय्यादौ ।।१-५७ ।। वल्ल्युत्कर-पर्यन्ताश्चर्ये वा ।।१-५८।। ब्रह्मचर्ये चः ।।१-५९ ।। तोन्तरि ॥१-६० ।। ओत्पद्म ॥१-६१ ।। नमस्कार-परस्परे द्वितीयस्य ।। १-६२।। वार्पा ।।१-६३ ।। स्वपावच्च।। १-६४ ।। नात्पनर्यादाई वा ।।१-६५ ।। वालाब्वरण्ये लुक् ।। १-६६ ।। वाव्ययोत्खाता दावदातः ।। १-६७ ।। घञ् वृद्धे र्वा ।।१-६८।। महाराष्ट्रे ।। १-६९।। मांसादिष्वनुस्वारे ।। १-७० ।। श्यामाके मः ।। १-७१ ।। इः सदादौ वा ।। १-७२ ।। आचार्ये चोच्च ।। १-७३ ।। ईः स्त्यान-खल्वाटे ।।१-७४ ।। उः सास्ना-स्तावके।। १-७५ ॥ऊद्वासारे ।।१-७६ ।। आर्यायां य:श्वश्र्वाम् ।। १-७७ ।। एद् ग्राह्ये ।। १-७८ ।। द्वारे वा ।। १-७९ ।। पारापते रो वा ।। १-८० ।। मात्रटि वा ।। १-८१ ।। उदोद्वाट्टै ।।१-८२ ।। ओदाल्यां पंक्तौ ।। १-८३ ।। हस्व संयोगे ।। १-८४ ।। इत एद्वा ।। १-८५।। किंशुके वा ।। १-८६।। मिरायाम् ।। १-८७।। पथि-पृथिवी-प्रतिश्रुन्मूषिक-हरिद्रा-बिभीतकेष्वत् ।।१-८८।। शिथिलेगुदे वा।। १-८९।। तित्तिरौरः।।१-९०।। इतौ तो वाक्यादौ।। १-९१।। ईर्जिह्वा-सिंह-त्रिंशद्विशतौ त्या।। १-९२।। लुंकि निरः।। १-९३।। द्विन्योरूत्।। १-९४।। प्रवासीक्षौ ।। १-९५।। युधि ष्ठिरे वा ।। १-९६।। ओच्च द्विधाकृगः ।। १-९७ ।। वा निर्झरे ना ।। १-९८ ।। हरीतक्यामीतोत् ।।१-९९।। आत्कश्मीरे।। १-१००। पानीयादिष्वित्। १-१०१ ।। उज्जीर्णे ।। १-१०२ ।। ऊं_न-विहीने वा ।।१-१०३।। तीर्थे हे ।।१-१०४।। एत्पीयूषापीड-बिभीतक-कीद्दशेदशे ॥१-१०५।। नीड-पीठे वा ।। १-१०६।। उतो मुकुलदिष्वत् ।। १-१०७।। वोपरौ ।। १-१०८।। गुरौ के वा ।। १-१०९।। इर्भु कुटौ।। १-११०।। पुरुषे रोः।। १-१११।। ईः क्षुते।। १-११२।। ऊत्सुभग-मुसले वा ।। १-११३।। अनुत्साहोत्सन्नेत्सच्छे।। १-११४॥ टुंकि दुरो वा ।। १-११५।। ओत्संयोगे ।। १-११६।। कुतूहले वा हस्वश्च।। १-११७।। अदूतः सूक्ष्मे वा।। १-११८।। दुकूले वा लश्च द्विः।।१-११९।। ईर्वोद्वयूढे।।१-१२०।। उद्बु-हनुमत्कण्डूय - वातूले।। १-१२१।। मधूके वा।। १- १२२।। इदे तो नुपूरे वा।। १-१२३।। ओत्कूष्माण्डी-तूणीर-कूर्परस्थूल-ताम्बूल-गुडूची-मूल्ये।।१-१२४।। स्थूणा-तूणे वा ।। १ -१२५।। ऋतोत्।। १-१२६।। आत्कृशा-मृदुक-मृदुत्वे वा।। १-१२७।। इत्कृपादो।। १-१२८॥ पृष्ठे वानुत्तरपदे ।। १-१२९ । मसृण-मृगाङ्क-मृत्यु-श्रृंग-धृष्टे वा ।।१-१३०।। उदृत्वादौ ।। १-१३१ ।। निवृत्त-वृन्दारके वा ।। १-१३२।। वृषभे वा वा ।। १-१३३।। गौणान्त्यस्य ।।१-१३४।। मातुरिद्वा ॥१-१३५।।उदूदोन्मृषि ॥१-१३६।।इदुतोवृष्ट-वृष्टि-पृथङ् मृदंग-नप्तृके ।। १-१३७ ।। वा बृहस्पतौ ।। १-१३८ ।।इदेदोढन्ते