Page Text
________________
404
६ सपतीया चक्रे, इ० ।। म्बभूव, इ० ।। मास, इ० ।। ७ सपतीयिषीष्ट, यास्ताम्, रन्, ष्ठा, यास्थाम्, दवम्, ध्वम्, य, वहि, महि ||
८ सपतीयिता- ", रौ, र:, से, साथे, ध्वं, हे, स्वहे, स्महे ॥ ९ सपतीयिष्यते, ष्येते, ष्यन्ते ष्यसे, ष्येथे, प्यध्वे ष्ये, ष्यावहे, ष्यामहे ।।
१० असपतीयिष्यत, ष्येताम्, ष्यन्त, ष्यथाः, ष्येथाम्, ष्यध्वम्, ष्ये, ष्यावहि, ष्यामहि ।।
सपत्नीवाचरतीति विग्रहे, उक्तरूपत्रयं मतान्तराभिप्रायेणावगन्तव्यम् । मतान्तरे हि शत्रुपर्यायसपत्नीशब्दस्य पुंवद्भावो भवतीति 'सपत्नायते' इति, विवाहजन्यसंस्कारविशेषे रूढं पतिशब्दमाश्रित्य साधितस्य सपत्नीशब्दस्य नित्यस्त्रीत्वात् पुंवद्भावाभावे 'सपत्त्रीयते' इति स्वामिपर्यायपतिशब्दमाश्रित्य साधितस्य सपत्त्रीशब्दस्य नित्यस्त्रीत्वाभावेन पुंवद्भावात्, 'सपतीयते' इति भवति ।
स्वमते तु सपत्नीवाचरतीति विग्रहे 'सपत्नीयते' इत्येमेव भवति, सपत्नीतिसमुदायनिपातनात् पुंवद्भावाभावात् । सपत्ना इव सपन इव वाचरतीति विग्रहे 'सपत्रायते' इति रूपम् । सपत्नस्तु सपल्यास्तुल्य इति विग्रहे साधितः शत्रुपर्यायः ।। ब्राह्मणीवाचरतीति ब्राह्मणीयते । ३१ ब्राह्मणीय-धातोरूपाणि ।।
१ ब्राह्मणी- यते, येते, यन्ते, यसे, येथे, यध्वे ये, यावहे, यामहे ।
२ ब्राह्मणीये-त, याताम्, रन्, थाः, याथाम्, भ्वम्, य, वहि, महि ।
३ ब्राह्मणी-यताम्, येताम् यन्ताम्, यस्व येथाम्, यध्वम्, ये, यावहै, यामहै ।।
४ अब्राह्मणी-यत, येताम्, यन्त, यथाः, येथाम्, यध्वम्, ये, यावहि, यामहि ।।
५ अब्राह्मणीयि-ष्ट, षाताम् षत, ष्ठाः, षाथाम्, ड्वम्, दवम्, ध्वम्, षि, ष्वहि ष्महि ।।
६ ब्राह्मणीया - ञ्चक्रे, इ० ।। म्बभूव, इ० ।। मास, इ० ॥
७ ब्राह्मणीयिषी-ष्ट, यास्ताम्, रन्, ष्ठाः यास्थाम्, दवम्, ध्वम्, य, वहि, महि ॥
८ ब्राह्मणीयिता- ",रौ, र:, से, साथे, ध्वे, हे स्वहे, स्महे ।।
Jain Education International
धातुरत्नाकर चतुर्थ भाग ९ ब्राह्मणीयिष्यते, ष्येते, ष्यन्ते ष्यसे, ष्येथे ष्यध्वे ष्ये, ष्यावहे, ष्यामहे ।।
१० अब्राह्मणीयिष्यत, ष्येताम् ष्यन्त, ष्यथाः, ष्येथाम्, ष्यध्वम्, ष्ये, यावहि, ष्यामहि ।।
अत्र ब्राह्मणीशब्दस्य ब्राह्मणत्वजातिविशिष्टार्थकत्वात्, स्वाङ्गान्डीर्जातिश्चामानिनि ।। ३ । २१५६ ।। इति पुंवद्भावाभाव: ।। यदा ब्राह्मणस्य भार्या ब्राह्मणी, सेवाचरतीति विग्रहस्तदा 'ब्राह्मणायते' इति पुंवद्भावः । ३२ ब्राह्मणाय धातोरूपाणि ।।
१ ब्राह्मणा-यते, येते, यन्ते, यसे, येथे, यध्वे ये, यावहे, यामहे ।
"
२
ब्राह्मणाये - त, याताम्, रन्, थाः, याथाम्, ध्वम्, य, वहि, महि ।
३ ब्राह्मणा-यताम्, येताम् यन्ताम्, यस्व, येथाम्, यध्वम्, यै, यावहै, यामहै ।।
ये,
४ अब्राह्मणा-यत, येताम्, यन्त, यथा, येथाम्, यध्वम्, यावहि, यामहि ।।
५ अब्राह्मणायि-ष्ट, पाताम्, षत, ष्ठाः षाथाम् ड्वम्, दवम्, ध्वम्, षि, प्वहि ष्महि ।।
६ ब्राह्मणाया - चक्रे, इ० ।। म्बभूव इ० ।। मास, इ० ॥
७ ब्राह्मणायिषीष्ट, यास्ताम्, रन्, ष्ठा, यास्थाम्, दवम्,
ध्वम्, य, वहि, महि ||
८
ब्राह्मणायिता - ", रौ, रः, से, साधे, ध्वे, हे स्वहे, स्महे ।। ९ ब्राह्मणायिष्यते, ष्येते, ष्यन्ते ष्यसं, ष्येथे ष्यध्वे ष्ये, ष्यावहे, ष्यामहे ।।
१० अब्राह्मणायिष्यत, ष्येताम्, ष्यन्त, ष्यथाः, ष्येथाम्, ष्यध्वम्, ष्ये, ष्यावहि, ष्यामहि ।।
पञ्चमीवाचरतीति पञ्चमीयते ।
३३ पञ्चमीय धातोरूपाणि ||
For Private & Personal Use Only
१ पञ्चमी-यते, येते, यन्ते, यसे, येथे, यध्वे ये, यावहे, यामहे ।
२ पञ्चमीये-त, याताम्, रन्, थाः, याथाम्, ध्वम्, य, वहि, महि ।
३ पञ्चमी-यताम्, येताम् यन्ताम्, यस्व, येथाम्, यध्वम्, यै, यावहै, याम है ।।
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001923 |
| Book Title | Dhaturatnakar Part 4 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lavanyasuri |
| Publisher | Rashtriya Sanskrit Sansthan New Delhi |
| Publication Year | 2006 |
| Total Pages | 522 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Grammar |
| File Size | 10 MB |