Page Text
________________
नाश्वासः]
रामसेतुप्रदीप-विमलासमन्वितम्
[३८५
यस्य चैकस्मिन्नेव शिखरे रविपथः समाप्यते सदा । कीदृक् । दक्षिणोत्तरायणाभ्यां नभसि गमनागमनेन विलुलितः घृष्टः । तथा चायनद्वयेऽप्यध्वनां मिथो व्यवधानोत्कर्षेऽप्येक शिखर एव सदा पर्यवस्यतीति शिखरस्य बृहत्त्वम् । पुनः कीदृक् । शोषितः सन्मृदितो द्रुमाणां संघातो यत्र । नित्यसंचारादिति भावः ॥३॥
विमला-सूर्य का पथ, जो सदा दक्षिणायन तथा उत्तरायण दोनों अयनों के द्वारा आकाश में ( सूर्यरथ के ) यातायात से घिस पिट उठा है एवं जिसमें वृक्ष शुष्क कर दिये तथा कुचल दिये गये हैं, इस (सुवेल ) के एक ही शिखर में समाप्त होता है ॥८३॥ वृद्धिमाह
जेण भरभिण्णवसहं अफण्णरसाअलं समोत्थइअणम् । सवदिसाविच्छूढं परिवड्ढन्तेण वढि व तिहुअणम् ।।८४॥ [ येन भरभिन्नवसुधमाक्रान्तरसातलं समवस्थगितनभः ।
सर्वदिग्विक्षिप्तं परिवर्धमानेन वर्धितमिव त्रिभुवनम् ॥]
परि सर्वतो भावेन वर्धमानेन येन गिरिणा त्रिभुवनं वधितमिव । दूरदेशव्यापिकृतमित्यर्थः । तदुपपादयति--किंभूतम् । येन गिरिणा भरेण देहपरिणाहेन भिन्ना वसुधा यत्र । आ मूल निखातत्वात् । अथ येन आक्रान्तं रसातलं यत्र । मूल विस्तारात । तथा येन समवस्थ गितमतिव्याप्तं नभो यत्र । शिरसो महत्त्वात्तथाभूतम् । अत एव सर्वासु दिक्षु विक्षिप्तं प्रेरितम् । तथा चोपरि शिखरसमृद्धया नभः समुत्तोलनं परितो मूलस्थौल्येन पृथिव्याः प्रसारणमधस्ताच्च मूलवृद्धया पातालयन्त्रणमित्येवं क्रमादेकस्यैव त्रैलोक्यप्रेरणक्षमत्त्वेन महत्त्वमुक्तम् ॥२४॥
विमला-इस सुवेल ने अपने भार से पृथिवी को विदीर्ण कर दिया है, ( मूलविस्तार से ) रसातल को आक्रान्त कर लिया है तथा (ऊवं भाग के विस्तार से ) आकाश को आच्छादित कर लिया है, अतः मानों सब ओर बढ़ते हुये इसने त्रिभुवन को बढ़ा दिया है ॥४॥
सदा सर्वर्तु सत्तामाहगन्धावद्धमपरा वसन्ति जत्थ सम सुरअणाणुगमा । अण्णोष्णं पडिऊला एक्कक्खम्भल्लिासरगम व्व उदू ॥८॥ [ गन्धाबद्धमधुकरा वसन्ति यत्र समकं सुरवनानुगताः । __ अन्योन्यं प्रतिकूला एकस्तम्भनिगलितसुरगजा इवर्तवः ॥]
यत्रान्योन्यं प्रतिकूलाः परस्परविरुद्धा अपि ऋतवः सममेक दैव सन्ति । रावणप्रभावाद्देशभेदाद्वा । एवं एक स्तम्भनिगलिताः सुरगजा इव । यथा ते मिथो विरुद्धा अपि वसन्तीत्यर्थः । उभये किंभूताः। गन्धेन सौरभेण, ऋतुपक्षे-पुष्पस्य,
२५ से० ब०
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001887 |
| Book Title | Setubandhmahakavyam |
| Original Sutra Author | Pravarsen |
| Author | Ramnath Tripathi Shastri |
| Publisher | Krishnadas Academy Varanasi |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 738 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari, Story, & Literature |
| File Size | 13 MB |