Page Text
________________
पढमो भवो ]
चेव चोट्स रज्जूरियस्स खेत्तलोगस्स चूडामणिभूयं परमपर्यठाणं' ति ।
साहओ उण उवाओ, इमस्स सम्मत्तनाणचरणलक्खणो पडिवाइओ त्ति । एसो य गिहिधम्मसाहुम्मेहिं ववत्थिओ । तत्थ गिहिधम्मो दुवालसविहो । तं जहा पंच अणुव्वयाई, तिण्णि गुणवयाई, चत्तारि सिक्खावयाइं ति । साहुधम्मो उण दसविहो । तं जहा
-
खंतीय मद्दव - ऽज्जवमुत्ती तवसंजमे य बोद्धव्वे | सच्चं सोयं अकिंचणं च बम्भं च जइधम्मो ॥ ७१ ॥
एयस्स उण दुविहस्स वि धम्मस्स मूलवत्थु सम्मत्तं । तं पुणो अणाइकम्मसंताणवेढियस्स जंतुणो दुल्लहं हवs त्ति । तं च कम्मं अट्ठहा, तं जहा -नाणावर णिज्जं दरिसणावर णिज्जं, वेयणिज्जं, मोहणिज्जं, आउयं, नामं, गोतं, अन्तरायं च । एयस्स उण निमित्तं मिच्छत्तं, अन्नाणं, अविरई, माओ, कमाया, जोगा यत्ति ।
चतुर्दश रज्जू च्छ्रितस्य क्षेत्रलोकस्य चूडामणिभूतं परमपदं स्थानम् इति ।
साधकः पुनः उपायः अस्य सम्यक्त्वज्ञानच रणलक्षणः प्रतिपादितः इति । एष च गृहिधर्मसाधु धर्मे व्यवस्थितः । तत्र गृहिधर्मा द्वादशविधः । तद्यथा पञ्च अणुव्रतानि त्रीणि गुणव्रतानि चत्वारि शिक्षाव्रतानि इति । साधुधर्मः पुनः दशविधः । तद्यथा -
20
क्षान्तिश्च मादंवाऽऽर्जं वे मुक्तिः तपः संयमी च बोद्धव्यो । सत्यं शौचं आकिञ्चन्यं च ब्रह्म च यतिधर्मः ॥७१॥
एतस्य पुनः द्विविधस्य अपि धर्मस्य मूलवस्तु सम्यक्त्वम् । तत् पुनः अनादिकर्म सन्तानवेष्टितस्य जन्तोः दुर्लभं भवति इति । तच्च कर्म अष्टधा । तद्यथा - ज्ञानावरणीयम्, दर्शनावरणीयम्, वेदनीयम्, मोहनीयं आयुष्यम्, नाम, गोत्रम्, अन्तरायं च । एतस्य पुनर्निमित्तम् - मिथ्यात्वम्, अज्ञानं, अविरतिः, प्रमादः कषायाः, योगाश्चेति ।
है । इसी चौदह राजू लम्बे लोकक्षेत्र के ऊपर चूड़ामणि के सदृश परमपद स्थान (मोक्ष) है ।
इसका साधक उपाय सम्यग्दर्शन, सम्यग्ज्ञान और सम्यक्चारित्र रूपलक्षण वाला प्रतिपादित किया गया है। और यह गृहस्थधर्म और मुनिधर्म के रूप में विभाजित है । गृहस्थधर्म बारह प्रकार का है---पांच अणुव्रत, तीन गुणव्रत, चार शिक्षाव्रत । साधुधर्म दश प्रकार का है
Jain Education International
क्षमा, मार्दव, आर्जव, मुक्ति (त्याग), तप, संयम, सत्य, शौच, आकिञ्चन्य और ब्रह्मचर्य -- इसे मुनिधर्म जानना चाहिए | ॥ ७१ ॥
इन दोनों प्रकार के धर्मों की भी मूलवस्तु सम्यक्त्व है । वह ( सम्यक्त्व ) अनादि कर्मों की परम्परा से लिपटे हुए प्राणी के लिए दुर्लभ होता है । वह कर्म आठ प्रकार का है - ज्ञानावरणीय, दर्शनावरणीय, वेदनीय, मोहनीय, आयु, नाम, गोत्र और अन्तराय । मिथ्यादर्शन, अज्ञान, अविरति, प्रमाद, कषाय और योग इन कर्मों के कारण हैं ।
१. थामं ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001881 |
| Book Title | Samraicch Kaha Part 1 |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | Rameshchandra Jain |
| Publisher | Bharatiya Gyanpith |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 516 |
| Language | Prakrit, Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari, Story, & literature |
| File Size | 13 MB |