Shadbhashachandrika

SR No.: 001877
Original Sutra Author: N/A
Author: Kamlashankar Pranshankar
Publisher: Rajkiya Granthamaladhikar Mumbai
Publication Year: 1916
Total Pages: 646
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari & Grammar
File Size: 9 MB

Page 352

SHADBHÂSHACHANDRIKÂ.
325
the case of the two words sit and which end in ferm, the vowel is shortened by 'किपः ॥२॥२॥४७॥ p. 85 and the Prakrita words are consequently सिरि and हिरि)।हीत:हिरिओ । क्रिया-किरिआ । परामर्शः-परामरिसो । कृत्लःकसिणो । दिष्टया-दिट्ठिआ (ष्ट being changed to 7 by 'ट:' p. 31 and being doubled by ' शेषादेशस्या ' p. 15) । अर्हः-अरिहो । अर्हति --अरिहइ । गर्दा-गरिहा । बर्हः-बरिहो। स्याद्भव्यचैत्यचौर्यसमे यात् ॥११४ । १०० ॥ p. 49In स्यात् , भव्य, चैत्य, चौर्य, and words like चौर्य, इ is inserted before य् of the conjunct consonants. स्यात्-सिआ (त् being dropped ) । स्याद्वादः-सिआवाओ। भव्यः-भविओ । चैत्यम्-चेइ । चौर्यम्-चोरिअं-चोरिआ (चौर्य being optionally Fem., it being in the class of अअलि, Vide — स्त्रियामिमाञ्जलिगाः' p. 56)। स्थैर्यम्थेरिअं । गाम्भीर्यम्-गंभीरिअं। धैर्यम्-धीरिअं (ऐ being changed to ई by 'ई धैर्य' p. 40 )। भार्या-भारिआ (भज्जा also by 'द्यय्यजः' p. 35 ) । सौन्दर्यम्-सुंदरिअं-सोरिअं (सौन्दर्य comes under the शौण्डादि's and consequently औ is changed to उ, Vide 'शौण्डगे' p. 69. Vide also 'डेरो ब्रह्मचर्यसौन्दर्ये च' p. 40)। ऐश्वर्यम्अइसरिअं (ऐश्वर्य comes under the दैत्यादि's and therefore changes its ऐ to अइ by 'दैत्यादौ' p. 69 ) । सूर्यः-सूरिओ । (also सुज्जो by 'द्यय्यर्या जः' p. 35) । वीर्यम्-वीरिअं । वर्यम्-वरिअं । शौर्यम्-सोरिअं । चर्या-चरिआ । आचार्यः-आअरिओ (There are two other forms also आइरिओ and आआरिओ, Vide 'आचार्ये
चो हश्च' p. 60)। पर्यङ्कः-पलिअंको-पल्लंको ( Vide 'यः सौकुमार्यपर्यङ्कपर्यस्तपर्याणे' p. 38)। ब्रह्मचर्यम्-बह्मचेरं ( Vide 'श्मष्मस्मरामस्मररश्मौ म्हः' p. 42 and 'डेरो ब्रह्मचर्यसौन्दर्ये च' p. 40)बम्हचरिअं। लादक्लीबेषु ॥१।४।१०१॥p. 50g is inserted before g of the conjunct consonant in nominal and verbal forms except in sta and other words of the kind
e.g. क्लिष्टः-किलिट्ठो । क्लान्तः-किलन्तो। प्लुष्टः-पिलुट्ठो। श्लिष्टम् - सिलिटुं। शुक्लम्-सुक्किलं-सुइलं । क्लिन्नम्-किलिन्नं । केशः-किलेसो। म्लायति-मिलाअइ । म्लानम्-मिलाणं । क्लाम्यति-किलम्मइ ॥ Exceptions: