________________
२६०
चतुर्थः पादः
भिस्येद्वा ॥ ३३५॥ अपभ्रंशे अकारस्य भिसि परे एकारो वा भवति । गुणहि 'न संपइ कित्ति पर फल लिहिआ भुञ्जन्ति । केसरि न लहइ बोड्डिअ विगय लक्खे हिं घेप्पन्ति ॥ १॥
अपभ्रंश भाषा में, मिस् ( प्रत्यय ) आगे होने पर, ( शब्द में से अन्त्य ) अकार का एकार विकल्प से होता है। उदा--गुणहि... .. 'घेप्पन्ति ! १ ॥
ङसेहेंहू ॥ ३३६ ॥ अस्येति पञ्चम्यन्तं विपरिणम्यते । अपभ्रंशे अकारात् परस्य ङसेहूँ हु इत्यादेशौ भवतः।
वच्छहे गृण्हइ फलई जणु कडपल्लव वज्जेई । तो वि महद्म सूअण जिव ते उच्छंगि धरेइ ॥१॥ वच्छह गृण्हइ।
( सूत्र ४.३३१ में से ) अस्य ( -- अकारस्य ) यह ( षष्ठयन्त पद अब इस प्रस्तुत सूत्र के बारे में ) पञ्चम्यन्त ( यानी अकारात ) ऐसा बदल करके लिया गया है । अपभ्रंश भाषा में, ( शब्द में से अन्त्य ) अकार के आगे आने वाले सि (प्रत्यय) को हे और ह ऐसे आदेश होते हैं। उदा.-वच्छहे... .."धरेइ ॥ ९॥; वच्छहु गृण्हइ।
भ्यसो हुँ ॥ ३३७ !! अपभ्रंशे अकारात् परस्य भ्यसः पञ्चमीबहवचनस्य हु इत्यादेशो भवति।
दूरुड्डाणे पडिउ खलु अप्पणु जण मारेड ।। जिह गिरि सिं गहुं पडिअ सिल अन्नु वि चरुकरे इ॥ १॥ १. गुणः न संपत् कीतिः परं (जनाः) फलानि लिखितानि मुञ्जन्ति ।
केसरी न लभते कपर्दिकामपि ( बोड्डिअ ) गजाः लक्षः गृह्यन्ते ॥१॥ २. वृक्षात् गृह्णाति फलानि जनः कटु पल्लवान् वर्जयति ।
ततः अपि महाद्रुमः सुजनः यथा तान् उत्सङ्गे धरति । ३. वृक्षात् गृह्णाति । ४. दूरोड्डाणेन पतितः खलः आत्मानं जनं ( च ) मारयति । यथा गिरिशृङ्गेभ्यः पतिता शिला अन्यदपि चूर्णीकरोति ॥
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
