SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 244
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ प्राकृतव्याकरणे २२५ स्विद् (धातु के ) प्रकार के धातुओं के अन्त्य वर्ण का द्विरुक्त ज ( = ज्ज) होता है। उदा.-सव्वंग... .. खिज्जइ । ( सूत्र में स्थिदां ऐसा ) बहुवचन, ( वाङ्मयीन ) प्रयोग के अनुसरण दिखाने के लिए है । ब्रजनृतमदां उचः ॥ २२५ ।। एषामन्त्यस्य द्विरुक्तश्चो भवति । वच्चइ । नच्चइ । मच्चइ । ( व्रज् , नृत् और मद् ) इन धातुओं के अन्त्य वर्ण का द्विरुक्त च ( = च्च) होता है । उदा०- बच्चइ... ''मच्चइ । रुदनमोवः ।। २२६ ॥ अनयोरन्त्यस्य वो भवति । रुवइ रोवइ । नवइ । ( रुद् और नम् ) इन धातुओं के अन्त्य वर्ण का व होता है। उदा०-रुबइ ....'नवइ। उद्विजः ॥ २२७ ॥ उद्विजतेरन्त्यस्य वो भवति । उव्विवइ । 'उव्व वो। उदायजति (उद् + विज् ) घातु के अन्त्य वर्ण का व होता है। उदा.उविवइ, उम्वेवो। खादधावोलुक् ॥ २२८ ॥ अनयोरन्त्यस्य लग भवति । खाइ खाअइ। खाहिइ । खाउ । धाइ। धाहिइ । धाउ । बहुलाधिकाराद् वर्तमाना-भविष्यद्-विध्यायेकवचन एवं भवति । तेनेह न भवति । खादन्ति । धावन्ति । क्वचिन्न भवति । धावई पुरओ। ( खाद् और धाव ) इन धातुओं के अन्त्य वर्ण का लोप होता है। उदा०खाइ... .' धाउ । वहुल का अधिकार होने से, वर्तमान काल, भविष्यकाल और विधि इत्यादि में से एकवचन में ही ( ऐसा अन्त्य वर्ण का लोप ) होता है; इसलिए यहाँ ( = आगे दिए उदाहरणों में ऐसा लोप ) नहीं होता है। उदा०-खादन्ति, धावन्ति । क्वचित् ( एकवचन में ऐसा लोप ) नहीं होता है । उदा.-धावइ पुरओ । सृजा रः॥ २२९ ।। सृजो धातोरन्त्यस्य रो भवति । निसिरइ३ । वोसिरई। वोसिरामि। १. उद्वेग । २. धावति पुरतः । ३./नि + सृज् । ४. V व्युद् + सृज् । १५ प्रा० व्या० Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001871
Book TitlePrakrit Vyakarana
Original Sutra AuthorHemchandracharya
AuthorK V Apte
PublisherChaukhamba Vidyabhavan
Publication Year1996
Total Pages462
LanguagePrakrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari, Grammar, P000, & P050
File Size22 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy