Page Text
________________
आयुषो जघन्यस्थितिबन्धोत्कृष्टान्तर ] द्वितीयाधिकारेऽन्तरद्वारम्
[ २४१ 'पणमणवयेसु विउवे आहारदुगे कसायचउगे य । सासाणे आउस्स उ अगुरुठिईएंऽतरं णस्थि ॥२१८॥ सेसासु मुहुत्तंतो लहुं गुरु होइ ऊणछम्मासा । सव्वणिरयदेवेसुं पसत्थअपसत्थलेसासुं ।।२१९॥' सव्वेसु तिरिय-मणुस-एगिदिय-विगल-पंचकायेसु । असमत्तपणिदि-तसेसु साहिया भवठिई जेट्ठा ।।२२०।। कायम्मि भूभवठिई देसूणतिभागसंजुया जेट्ठा । उरलेऽभहियाणि भवे सत्तसहस्साणि वासाणि ॥२२॥ ओरालिय मीसम्मि उ भिन्नमुहुत्तं हवेज्ज इत्थीए । जाणेयव्वं पंचावण्णा पलिओवमाऽन्भहिया ॥२२२॥ मणणाण-संयमेसु समइअ छेअ-परिहार-देसेसु । देसूणो पुवाणं कोडितिभागो मुणेयव्यं ॥२२३।। विभंगे देसूणा जेट्ठा कायट्ठिई मुणेयव्यं । देसूणा छम्मासा हवइ त्ति भणन्ति अण्णे उ ।।२२४।। पुवाणेगा कोडी अभहिया होअए असण्णिम्मि । सेसासु णायव्यं तेत्तीसा सागराऽब्भहिया ॥२२५।। इति गाथाऽटकेनाभिहिताऽऽयुरनुत्कृष्टस्थितिवन्धसत्कान्तरवत् प्रकृतान्तरं पञ्चमनोयोगभेदाद्यष्टादशमार्गणासु नास्ति । शेषनिरयगत्योघादिपञ्चचत्वारिंशदभ्यधिकशतमार्गणासु तु जघन्यतोऽन्तमुहूर्तम्, उत्कृष्टतस्तु निरयगत्योघादिचतुश्चत्वारिंशन्मार्गणासु देशोनपण्मासाः । तिर्यग्गत्योधादिषट्पष्टिमार्गणामु प्रत्येकं साधिका भवस्थितिः । काययोगमार्गणायां साधिकान्येकोनत्रिंशद्वर्षसहस्राणि । औदारिककाययोगमार्गणायां साधिकानि सप्तवर्षसहस्राणि । औदारिकमिश्रकाययोगमार्गणायामन्तमुहूर्तम् । स्त्रीवेदमार्गणायां साधिकानि पञ्चपञ्चाशत्पल्योपमानि । मनःपर्यवज्ञान-संयमौघ-सामायिक-छेदोपस्थापन-परिहारविशुद्धिक-देशसंयममार्गणास प्रत्येकं देशोनः पूर्वकोटीतृतीयभागः। विभङ्गज्ञानमार्ग णायां किश्चिदुनपूर्वकोटीतृतीयभागद्वयोना स्वीयोत्कृष्टकायस्थितिः । असंज्ञिमार्गणायां साधिका पूर्वकोटिः । उक्तशेपासु पञ्चेन्द्रियोघ-पर्याप्तपञ्चेन्द्रियादित्रयोविंशतिमार्गणासु पुनः प्रत्येकं साधिकानि त्रयस्त्रिंशत्सागरोपमाण्यायुषोऽजघन्यस्थितेरुत्कृष्टं बन्धान्तरं बोद्धव्यमित्यर्थः । भावनाप्येतासु प्रत्येकमनुत्कृष्टस्थितेर्बन्धान्तरवदेव कार्येति ।। __इदन्तु बोध्यम्-यथा संयमादसंयमे गमनाऽगमनापेक्षया एकस्मिन् भवे नानासंयमाकर्षाः, एवं सम्यक्त्वाद्याकांश्व निर्विवादमभ्युपगम्यन्ते, तथा श्रीपज्ञापनायागमोक्ता आयुर्वन्धाकर्षा आयुर्वन्धात्तदवन्धे गमनाऽगमनापेक्षयाऽभ्युपगम्य एकस्मिन् भव एकट्यादिवारं यावत्सप्तकृत्व आयुर्वन्धापेक्षयाऽत्र ग्रन्थे एकजीवाश्रयमायुर्वन्धान्तरं प्रतिपादितं भवति । कथं गम्यते ? निरयगत्योघाघेकविकमार्गणास्थानेष्वप्यनुत्कृष्टादिस्थितेवेन्धान्तरस्य प्रतिपादितत्वात् । अत एव तत्र तत्राऽनुत्कृष्टादिस्थितेर्जधन्यवन्धान्तरमेकस्मिन् भवे चरमद्विचरमायुर्वन्धाद्धयोढिरायुबन्धापेक्षयाऽन्तमुहूर्तप्रमाणमुपपादितमस्माभिः ।
यदि च * ग्रन्थान्तरवचनेनैकस्मिन् भवे सकृदेवायुर्वन्धमभ्युपगम्याऽऽयुबन्धाकर्षास्तथा नाभ्युपगम्यन्ते, मतान्तरं वाऽभ्युपगम्यते, तदा तु निरयगत्योपादिमार्गणासु यास्वेकभवादधिककालं जीवो न तिष्ठति, तासूत्कृष्टस्थितिबन्धान्तरप्रतिषेधवदनुत्कृष्टादिस्थितिबन्धान्तरमपि प्रतिषेधनीयम् । यत्र पुनरोधादिप्ररूपणायां नानाभवसम्भवस्तत्राऽनुत्कृष्टादिस्थितेर्जघन्यमन्तमुहर्तप्रमाणं बन्धान्तरं भवद्वयेनैव साधनीयम्,न त्वेकेन भवेन । तथाहि-यः कश्चिन्मनुष्यादिजीवोऽसंक्षेप्याद्धाया
* महोपाध्यायविरचितयोगविंशिकावृत्त्यादिव वनादित्यर्थः ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001852 |
| Book Title | Thiaibandho |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Premsuri |
| Publisher | Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 762 |
| Language | Sanskrit, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari & Karma |
| File Size | 21 MB |