________________
७०
तत्वार्थसार
आहार घेणे, जेणे करुन सामायिकादि क्रियेत प्रमाद उत्पन्न होईल असा आहार घेणे हे पाच भोगोपभोग परिमाण व्रताचे अतीचार आहेत.
अतिथिसंविभाग व्रताचे अतीचार
कालव्यतिक्रमोऽन्यस्य व्यपदेशोऽथ मत्सरः । सचित्तेस्थापनं तेन पिधानं चेति पंच ते ॥ ९७ ॥
अर्थ - अतिथिच्या आहाराचा काल ओलांडल्यानंतर अतिथीची प्रतीक्षा करणे, हे दुसन्याने पाठविलेले पदार्थ आहेत असे सांगून ते अतिथी - मुनीला देणे, दुसऱ्या दातान्या विषयी मत्सर भावना ठेवून, दुसऱ्यास मनाई करून आपण अतिथीस आहार देणे, सचित्त हरित पानावर ठेवलेला आहार देणे, हरित पानाने झाकलेले पदार्थ आहार दान देणे हे पाच अतिथिसंविभाग व्रताचे अतीचार आहेत.
सल्लेखनेचे अतीचार
पंचत्वजीविताशंसे तथा मित्रानुरंजनं ।
सुखानुबंधनं चैव निदानं चेति पंच ते ॥ ९८ ॥
अर्थ - शरीर दुःख सहन न होऊन शीघ्र मरणाची इच्छा करणे, शरीर किंवा आप्त नातलग यांच्या प्रेमामुळे मरण न यावे, आणखी काही दिवस जगावे अशी इच्छा करणे, मरताना आप्त नातलग लोकांची आठवण करणे, पूर्वी भोगलेल्या सुखाची आठवण करणे, पुढील भवात संसारसुख वैभवाची प्राप्ति होवो अशी इच्छा करणे हे पाच सल्लेखना व्रताचे अतीचार आहेत.
दानाचे लक्षण
परात्मनोऽनुग्राहि धर्म वृद्धिकरत्वतः ।
स्वस्योत्सर्जन मिच्छन्ति दानं नाम गृहिव्रतं ॥ ९९ ॥
अर्थ - स्व-पर- अनुग्रह बुद्धीने, धर्मवृद्धि भावनापूर्वक पूर्वजन्मी
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
