________________
औपशमिकसम्यक्त्वाधिकारः
[ नरकगता उदयः
स्वामी
६३
W
उत्कृष्टप्रदेशवन्धयोग्यानां तथोत्कृष्ट प्रदेशबन्धाऽयोग्यानां प्रकृतीनां यन्त्रम् -
उत्कृष्टप्रदेशबन्ध- उत्कृष्टप्रदेशबन्धा-। बध्यमान
| योग्या: प्रकृतयः । ऽयोग्याः प्रकृतयः । प्रकृतयः सम्यक्त्वाऽभिमुखो मनुष्यस्तियंक वा १७
देवः सप्तमपृथ्वीनारकवों नारकः सप्तमपृथ्वीनारकः उद्योत बध्नन् स
तमपृथ्वीनारकः ग्रन्थकृता प्रथमोपशमसम्यक्त्वमुत्पादयतो मिथ्यादृष्टेः प्रकृतिस्थित्यनुभागप्रदेशबन्ध उक्तः । उपलमणत्वादम्माभिरुदयमत्ते अप्यधीयेते ।
१३ नरकगतो- प्रथममम्यक्त्वाऽभिमुग्वमिथ्यादृष्टेरुदये वर्तमानाः प्रकृतयो ज्ञानावरणम्य पश्च दर्शनावरणस्य चतस्रोऽथवा निद्राद्विकादन्यतम्या निद्रया सह पश्चाऽन्यत. ग्द् वेदनीयं नीचौंत्रं नरकायुर्मोहनीयस्याऽनन्तानुबन्ध्यादिकपायचतुष्कनपुसकवेदाऽन्यतरयुगलमिथ्यात्वप्रकृत्यात्मकमष्टकं स्थानम् , भयेन जुगुप्सया वा सह नवकं स्थानमुभाभ्यां सह नवकं स्थानमुभाभ्यां मह दशकं स्थानम् । नन्वेकस्मिन्समय एककषायम्योदयसंभवादत्राऽनन्तानुबन्ध्यादि चतुष्कोदयः कथमुच्यत इति चेत् , उच्यते, एकस्मिन्समये क्रोधादिचतुष्टयेऽन्यतमस्योदयो भवति । तत्र क्रोधादीनामन्यतस्य कैकस्याऽनन्तानुबन्धिप्रतियश्चत्वारो भेदाः सन्ति । अथ प्रथमगुणस्थानके यद्यप्यनन्तानुबन्धिकषायोदयोऽस्ति, तथाऽपि तदुदयेऽप्रत्याख्यानावरणीयप्रत्याख्यानावरणीयसंज्वलनकषायोदयस्याऽन्तर्भावाच्चतुर्णामनन्तानुबन्ध्यादीनां कषायाणामुदयः प्रथमगुणम्थानके घटते । इदन्त्ववधेयम्-क्रोधादिचतुष्टयेऽन्यतमकषायस्योदयो भवति, यतः क्रोधमानमायालोभा युगपन्नोदयमायान्ति, किन्तु क्रमेण । तथाहि-यदा क्रोध उदेति न तदा मानो नाऽपि माया न चाऽपि लोमः । यदा मान उदयमधिगच्छति न तदा क्रोधो नाऽपि मायेत्यादि । केवलमेकस्मिन्ननन्तानुबन्धिक्रोध उदयमाने शेषा अपि अप्रत्याख्यानावरणादित्रयक्रोधा उदयमायान्ति, एवं मानादौ शेषा मानादयोऽप्यदयमागच्छन्ति । तेनाऽग्र उदयमङ्गगणनाप्रसंगे यत्र कपायभङ्गा गणयिष्यन्ते, तत्र चतुर्णामेव गुणनं करिष्यते ।
तथा नरकगतौ नामकर्मण एकोनत्रिंशत्प्रकृत्यात्मकमेकमुदयस्थानकमस्ति । तत्र प्रकृतयोऽधूवोदया नरकगतिपञ्चेन्द्रियजातिवै क्रियद्विकहुण्डकसंस्थानकुखगत्युपघातपराघातोच्छ्बासत्रसचतुष्कदुर्भगचतुष्करूपाः सप्तदश ध्रुवोदयाश्च वर्णचतुष्कतैजसकार्मणशरीराऽगुरुलघुनिर्माणस्थिराऽस्थिरशुभाऽशुभरूपा द्वादश । इत्थं जघन्यतो नरकगतौ कस्यचिजीवस्य मिथ्या.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org