________________
असंख्येयसमयप्रबद्धोदीरणा ] चारित्रमोहनीयोपशमनाधिकार: हिणा संखेज्जाणि हिदिबंधसहस्साणि कादूण जाणि पुण कम्माणि बझंति ताणि पलिदोवमस्स असंखेज्जदिभागो । तदो असंखेज्जाणं समयपषडाणमुदीरणाच ।" इति । यदा पल्योपमाऽसंख्येयभागमात्रः स्थितिबन्धो भवति, तदाऽसंख्येयसमयप्रबद्धोदीरणा भवतीति कर्मप्रकृतिचूरें पञ्चसङ्ग्रहे चापि निर्दिष्टम्, तथा चाऽत्र कर्मप्रकृतिचूर्णिः "जम्मिकाले एरिसो द्वितिघंधो तंमि काले केवतिकालहितीगो उदीरणा एइ तं निरूवणत्पं भण्णति । अह उदीरणा असंखेज्जसमयबडाणं कम्माणं उदीरणा । कहं भण्णाजाहे पलिओवमस्स असंखेज्जतिभागं ठितिं बंधन्ति तम्मि काले जातो कम्महि. तीओ बज्झमाणहितीओ समयादिहीणातो तातो हितितो उदीरणं एन्ति, उपरिमाओ न इंति उदीरणं " तथा च पश्वसङ्ग्रहे
"वीसग असंखभागो मोहं पच्छाउ घाइ तइयस्स। वीसाण तओ घाई असंखभागम्मि बज्झंति ॥१७॥
असंखसमयबद्धाणमुदीरणा होइ तम्मि कालम्मि ।" इति । नहोका- 'यस्मिन्काले पल्पोपम संख्येयभागमानं स्थितिषन्धं बध्नाति तस्मिन्काले या बध्यमाना स्थितयाताभ्यो याः समयादिहीना असख्येयसमयनिपतितास्तासामुदोरणा भवति "
ननु किं नामाऽसंख्येयसमयप्रबद्धोदीरणा इति चेद् ? उच्यते- यावन्त्यः स्थितयो वध्यन्ते. तदपेक्षया याः पूर्वबद्धाः सत्तागताः समयादिहीनाः स्थितयः, ता एवोदीरणामुपगछन्ति, नाऽन्याः, कर्म प्रकृतिचूादिषुः तथैवोक्तत्वात् । '
"देसघाइत्थ" इत्यादि, असंख्येयसमय उदीरणाप्रारम्भाऽनन्तरं सहस्रषु स्थितिघातेषु व्यतीतेषु सत्सु 'अत्र" अस्मिन्प्रस्तावे दानान्तरायं मनःपर्यवज्ञानावरणं च, देशघाति युध्नाति,
लब्धिसारेऽपि तथैव-तीदे बंध सहस्से पल्लासंखेज्जयं तु दिदिबंधो । तत्थ प्रसखेज्जाणं उदीरणा समयपबद्धाणं ।। (लब्धिसार०२३८) मोह तीसिवोसियवेदनीयानां स्थितिबन्धक्रमप्रारम्भात्परं संख्यातसहस्रषु स्थितिबन्धाऽपसरणेष्वतीतेषु (यदा कमकरणाऽवसाने) मोहादीनां पल्याऽसंख्यातकमागमात्राः स्थितिबन्धा जातास्तदाऽसंख्येयसमयप्रबन्धानामुदोरणा भवति। जटिप्पणो लब्धिसारेऽसंख्येयसमयप्रबद्धोदीरणा प्रकाराऽन्तरेण दशिता:
अतीते बन्धसहस्र पल्यासंख्येयः तु स्थितिबन्धः ।
तत्रासंख्येयानामुदारणा समयप्रबद्धानाम् ॥२३॥ सं० टो० मोहतीसियवीसियवेदनीयानां स्थितिबन्धक्रमः प्रारम्भात्परं संख्यातसहस्रषु स्थितिबन्धाऽपसरणेष्वतोतेषु यदा क्रमकरणावसाने मोहादोना पल्यासंख्यातेकभागमात्राः स्थितिबन्धाजातास्तदाऽस
1
।
।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org