Page Text
________________
उपशमनाकरणम्
[ गाथा ४१:४१
तुल्यं स्थितिसत्त्वं भवति, तथाऽसंज्ञिवन्धतुल्पस्थितिसत्वभवनादर्वाक् स्थितिसत्त्वमवलम्ब्याऽल्पबहुत्वं पूर्ववज्ज्ञातव्यम्, इत्युक्तम् । नामगोत्रयोः सर्वाऽम्पस्थितिसत्वं ततो ज्ञानावरणदर्शनावरणवेदनीयाऽन्तरायाणां विशेषाऽधिकं ततोऽपि मोहनीयस्य विशेषाऽधिकं वर्तत इन्युक्तमिति भावार्थः । इत्थं झपकश्रेण्यधिकार उपयुक्तचरमस्थितिबन्धाऽल्पबहुत्वतः सहस्रस्थितिघातान्यावदुपयुक्तस्थितिसत्वाऽल्पबहुत्वं वर्तते तस्य पशमश्रेण्यां स्थितिबन्धमाश्रित्योपयुक्त. चरमाइल्पबहुत्वे प्राप्ते स्थितिसत्वाऽल्पबहुत्वं नामगोत्रयोः सर्वाऽल्पमित्यादि सुतरां भवे दति वयं ब्रूमः !, पञ्चसङ्ग्रहे पल्योपमप्रमाणस्थितिबन्धभवनास्थितिमत्वाऽल्पबहुत्वं सर्वस्थानेषु स्थितिबन्धाऽल्पबहुत्ववत्प्रोक्तम् । तच्च कर्मप्रकृतिकषायप्राभृतचूर्णितो मतान्तरं प्रतिभाति । यतः कर्मप्रकृतिचूणौँ स्थितिबन्धमेवाऽऽश्रित्याऽल्पबहुन्वं विहितं तथैव कषायप्राभृतचूर्णावपि । स्थितिसत्कर्माऽनुलक्ष्य कर्मपनौ-"तम्मि समए एसिं पुवसंतं अंतकोडाकोडीए जहन्नमहिणत्ति" केवलमेतदेव निर्दिष्टम्, न किश्चिदधिकम् । यद्यपि कर्मप्रकृतिटीकायां टीकाकारमहर्षिभिः स्थितिसत्वाऽन्पबहुत्वं बन्धवद् विहितं तदपि पश्चसङ्ग्रह मतानुसारेण तैरमिहितमिति संभावयामहे । संप्रत्यसंख्येयसमयप्रबद्धानामुदीरणां बन्धे च दानान्तगयादीनां देशघातिरसमाविश्चिकीषु राह
अहुदीरणा असंखेजसमयबद्धाण देसघाइत्थ । दाणंतरायमणपज्जवं चतो : श्रोहिदुगलाभो ॥४०॥ सुयभोगाचक्खूयो चक्खू य ततो मइसपरिभोगा। विरियं न असे दिगया बधंति उ सव्वघाईणि ॥४१॥
अथोदीरणाऽसंख्येयसमयबद्धानां देशघात्यत्र । दानान्त रायं मनःपर्यव च ततोऽधिद्विकलाभौ ॥४०॥ श्रतभोगाचक्ष षि चक्षश्च ततो मतिः सपरिभोगः।
वीयं चाश्रेणिगता बध्नन्ति तु सर्वधातिनि ॥४१॥ इति पदसस्कारः अथशब्दोऽधिकागऽन्तरसूचकः किमिदमधिकारान्तमिति चेद् ? उच्यते-असंख्येयसमयप्र. बद्धानामुदीरगा, पूर्वोक्तचग्माल्पबहत्वतः सहस्र पु स्थितिघातेषु गतेषु कषायप्राभृतचूर्णा असंख्ये. यसमयप्रबद्धानां कर्मणामुदीरणा प्रोक्ता । * तथा च तद्ग्रन्थः-' एदेण अप्पाबहुअवि. *टिप्पणी जयषवादिग्रन्थेष्वपीत्थमेव । तथा चाऽत्र ज्यधवला-एदेण अप्पाबहुगेण संखेज्जाणि द्विदिबंधसहस्साणि कादूण उवरि गच्छमाणस्स बज्झमारण पय डीणं दिदिबंधो पलिदोवमस्स प्रसंखज्जदि. भागो चेव तदो प्रसंखेज्जाणं समयपबद्धारणामुदीरणा च जादा' (पृ० नं० २६६ पु० नं-६)
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001832 |
| Book Title | Karmaprakrutigatmaupashamanakaranam |
| Original Sutra Author | Shivsharmsuri |
| Author | Gunratnasuri |
| Publisher | Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 332 |
| Language | Sanskrit, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari & Karma |
| File Size | 9 MB |