Page Text
________________
१३८ ] उपशमनाकरणम्
[ गाथा ३२ तुत्कीर्यमाणमेव दलिकं प्राप्यते न तत्प्रक्षेपाधारभूतमिति न तत्काऽपि प्रक्षिपति चरमे च स्थितिखण्ड उत्कीर्णे सत्यसौ क्षपकः कृतकरण इति परिभाष्यते"। इति ।
ननु चरमखण्डमुत्किरन्नुत्कीर्यमाणदलिकं प्रक्षिपत्युत नेति चेद् ? उच्यते-उपयुक्तष्टीकाकारादीनामक्षरैरिदं ज्ञायते, चरमखण्डमुत्किरन् घात्यमानस्थितौ प्रक्षिपतीति। कर्मप्रकृतिचूर्णिकाराणां मतेन चरमखण्डस्य प्ररूपणा परिसमाप्ता । ___ अथ कषायप्राभृतचर्णिकारमतेन चरमखण्डस्योत्कीर्णविधिः प्रदर्श्यते-सम्यक्त्यमोहनीयस्य द्विचरमखण्डाच्चरमखण्डं संख्येयगुणम् । चरमखण्डं च घातयन् गुणश्रेणेः संख्येयतमभागमप्युत्किरति । तद्घात्यमानगुणश्रेणिसत्कबहुसंख्येयभागमात्रस्थितयस्तथा ततः संख्यातगुणा अन्या गुणश्रेणिसंख्येयभागोपरितनस्थितयश्चरमखण्डे घात्यन्ते । उक्तं च कषायप्राभतची"सम्मत्तस्स चरिमहिदिखडए णिहिदे जाओ हिदिओ सम्मत्तस्स सेसाओ ताओ हिदिओ थोवाओ। दुचरिमट्टिदिखंडयं संखेजगुणं । चरिमहिदिखंडय संखेज्जगुणं । चरिमहिदिखंडयमागाएंतो गुणसेढोए संखेजे भागे आगाएदि अण्णाओ च उवरि संखेज्जगुणाओ द्विदीओ।" इति । इदमुक्तं भवति-सम्यक्त्वमोहनीयस्य चरमखण्डं द्विचरमखण्डतः संख्येयगुणम्, चरमखण्डेन सहावस्थितगुणश्रणेः संख्येयबहुभागा घात्यन्ते । अतश्चरमखण्डमुत्किरंस्तद्गताऽवस्थितगुणश्रेणे: संख्येयवहुमागानुत्किरति । खंडयमानाऽवस्थितगु
श्रेण्यायागतः संख्येयगुणाः स्थितीगुणश्रेणिशीर्षस्योपरितनीश्वरमखण्डेनोत्किरति, अवस्थित. गुणश्रेणिसंख्येयभागमुक्त्वा शेषसर्वस्थितिसत्त्वं चरमखण्डे घात्यत इत्यर्थः । चरमखण्ड उत्कीर्णे सम्यक्त्वमोहनीयस्थितिसत्त्वमवस्थितगुणश्रेणिसंख्येभागामाणमन्तम हुतं भवति ।
अथ चरमखण्डस्य दलिकनिक्षेपः-चरमखण्डं घातयंस्तदुत्कीर्णोद्धाया प्रथमसमये दलिका. न्युत्कीर्योदयममयादारभ्याऽसंख्येयगुणकारेण तावत्प्रक्षिपति, यावदुत्कीर्यमाणखण्डस्य प्रथमस्थितिस्थानकमप्राप्तं भवति । उदयसमयादारभ्य घात्यमानखण्डवसस्थितिस्थानकेऽसंख्येय गुणकारेण प्रक्षिपतीति यावत् । असंख्येयगुणकारेण प्राप्तं चरमस्थितिस्थानं गुणश्रेणि नूतनशीपमुच्यते । गुणश्रेणिशीर्षतस्तदुपरितनप्रथमस्थितिस्थानके ऽसंख्येयगुणहीनं दलिक प्रक्षिपति, ततःपरं विशेषहीनक्रमेण तावन्निक्षिपति यावत्पुरातनगुणश्रेणिशिरः, गुणश्रेणि निक्षेपश्च गलितऽवशेषमात्रो योध्यः,वेदनतः समयेषु शेषेसु दलप्रक्षेपो भवाते.पुनरुपरि न वर्धत इत्यर्थः । गुणश्रेणिशिरसोऽनन्तरस्थानकेऽसख्यातगुणहीनं तत उपरितनस्थानकेषु विशेषहीनक्रमेण तावत्प्रक्षिपति,यावदतीत्थापनारूपसमयाधिकावलिका वजेयित्या शेषसर्वस्थितिः । अयं निक्षेपक्रमस्तावद् वक्तव्य', यावदुन्कीर्णाद्धाया द्विचरमसमयः, यदुक्तं कषायप्राभृतो -"सम्मत्तस्स चरिडिदिखंयुए
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001832 |
| Book Title | Karmaprakrutigatmaupashamanakaranam |
| Original Sutra Author | Shivsharmsuri |
| Author | Gunratnasuri |
| Publisher | Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 332 |
| Language | Sanskrit, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari & Karma |
| File Size | 9 MB |