________________
तघातः ] विसंयोजनाधिकारः
[ १०६ त्यपेक्षया वृहत्तरस्य द्वितीयादिस्थितिखण्डानां च विशेष विशेषहीनानां (स्थिति. खण्डानां) ययातनं तेन निष्पन्नो य उद्वलनासंक्रमस्तदनुविडो द्रष्टव्यः।" इत्येबमपूर्वकरणे सहसः स्थितिघातैः स्थितिमपचित्याऽनिवृत्तिकरणस्य प्रथमसमयेऽनन्तानुबन्धिः चतुष्कस्य स्थितिरन्तःसागरोपमकोटिप्रमाणा भवति, सागरोपमलक्षणपृथक्त्वप्रमाणा भवतीति यावत् , शेषकर्मणां चाऽन्तःसागरोपमकोटाकोटिप्रमाणा स्थितिर्भवति । अनिवृत्तिकरणस्य प्रथमसमयादेवाऽनन्तानुबन्धिनो देश पशमनानिद्धत्तिनिकाच नाकरणानि व्यवच्छिद्यन्ते ।
इदानीमनन्तानुबन्धिनां देशोपशमितं निधत्तं निकाचितं च दलं सत्कर्मतः सर्वात्मनाऽपगच्छति, सत्तायामनन्तानुबन्धिनां सर्वदलिकमदेशोपशमितमनिद्धत्तमनिकाचितं विद्यते तथाऽतःप्रभृत्यनन्तानुवन्धिनां दलिकेषु देशोपशमनानिङ्कत्तिनिकाचनाकरणानि न प्रवर्तन्त इत्यर्थः । अत्राऽपि स्थितिघातस्थितिबन्धरसघातगुणश्रेण्युद्वलनानुविद्धगुणसङ्क्रमाः पूर्ववत्प्रवर्तन्ते । “नंतरकरणं उवासमो वा" इत्यादिनाऽन्तरकरणमुपशमो वा, अत्राऽनिवृत्तिकरणेऽन्तरकरणं न भवति नवा. ऽनन्तानुबन्धिन उपशमो भवति, कुत इति चेद् ? उच्यते, नाऽत्रऽनन्तानुबन्धिनामुपशमनाऽ. धिक्रियतेऽत उपशमनाऽनुभाशन्क्षयस्य चाऽधिकृतत्वाच्चाऽन्तरकरणं न क्रियते, यत्रोपशमनाया अनधिकारः झपकश्रेणिवर्जक्षयस्य चाऽधिकारः, तत्राऽन्तरकरणं न क्रियते । क्षपकश्रेण्यां न्वन्तरकरणस्य प्रवचने प्रतिपादितत्वेन तत्राऽन्तरकरणेऽविरोधः। ततः सहस्रषु स्थितिखण्डेषु गतेष्वनिवृत्तिकरणस्यैकसंख्येयतमभागेऽनाशिष्टेऽसंज्ञिपञ्चेन्द्रियस्योत्कृष्टस्थितिबन्धेन तुन्यं मागरोपमसहस्रप्रमाणमनन्तानुबन्धिनः स्थितिसत्कर्म भवति । असंज्ञिपञ्चेन्द्रियसमस्थितिसत्कर्मतः स्थितिखण्ड सहस्रपृथक्त्वे गते सति चतुरिन्द्रियाणां स्थितिबन्धेन तुल्यं स्थितिसत्कर्म भवति । ततः स्थितिखण्डसहस्रषु गतेषु त्रीन्द्रियस्थितिबन्धेन तुल्यं स्थितिसत्कर्म भवति । ततः स्थितिखण्डसहस्रषु गतेषु द्वीन्द्रियस्थितिबन्धेन समाना स्थितिसत्ता भवति । ततः स्थितिखण्डसहस्रं षु गतेष्वेकेन्द्रियस्थितिबन्धेन तुल्यं स्थितिसत्कर्म भवति । ततः स्थितिखण्डसहस्रषु गतेष्वनन्तानुबन्धिनः स्थितिसत्ता पल्योपमप्रमाणा भवति ।
अतः परं प्रतिस्थितिघातं सत्तागतस्थितेः संख्येयभागान् कृत्वैकसंख्येयतमभागं मुक्त्वा शेषान् सर्वान संख्येयान् भागान् विनाशयति । प्राक्तु पल्योपमसंख्येयतमभागप्रमाणां स्थिति घातयति स्म । ततो भूयोऽन्यस्थितिघाते प्रामुक्तस्यैकसंख्येयभागं मुक्त्वा शेषान् संख्येयान्
__ टिप्पणी • उक्तं च जयधवलाकार:-"दसणचरित्तमोहोवसमणाए चरित्तमोहखवणाए च अंतरकरणस्स संभवोणाण्णत्थेति णियमदंसरगादो।"
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org