________________
अल्पबहुत्वम! सर्वविरतेरधिकारः
[१७ नोच्यते, न च देशविरतस्य प्रत्याख्यानावरणस्योदयादौदयिकमाव इति वाच्यम् , यतः प्रत्यारूपानावरणमुदयमानमपि देशविरति किश्चिदपि नाऽवष्टम्नाति, तत्त सर्वविरतिम् । ननु शायिकभावे कथं नोद्यते, यतोऽप्रत्याख्यानावरणस्योदयाऽभावः प्रत्याख्यानावारणस्योदयेऽपि नम्य देशविरतिघातित्वं नास्तीति चेद् ? उच्यते, देशविरतिलब्धिर्न क्षायिकभावे, यतः प्रत्याख्यानावरणं वेदयन् संज्वलनचतुष्कनवनोकपायानपि वेदयति, प्रत्याख्यानावरणं देशविरति किश्चिदावृणोति शेषाश्चोदयगताः संज्वलनचतुष्कनवनोकषायलक्षणत्रयोदशप्रकृतयो देशविरतिं देशघातिनी कुर्वन्ति, क्षायोपशमिकां करोतीत्यर्थः, इति त्रयोदशप्रकृतीनां देशघातिस्पर्धकानां विपाकन उदयादप्रत्याख्यानावरणस्य प्रदेशत उदयाच्च क्षायोपशमिकभावे देशविरतिलब्धिरुच्यते । उक्तं च कषायप्राभृतौँ -संजदासंजदो अपच्चक्खाणकथाए ण वेदयदि पच्चक्खाणावरणीया वि संजमामोजमस्स किंचि आवरेंति । सेसा च दुकषायाणवनोकसायवेदणोयाणि च उदिण्णाणि देशघादि करेंति संजमासंजमं । जइ पच्च. क्खाणावरणीयं वेदंतो सेसाणि 'वरित्तमोहणीयाणि ण वेदज्ज, तदो संजमासंज. मलडी खइया होज्जा ? एक्कण वि उदिण्णण खओवसमलडी भवदि ।
___ अथ सर्वविरतावमृभिः पञ्चभिरविशेषोऽभिगद्यते । तद्यथा- (१) अल्पवहुत्वम् । (२) म्वामित्वप्ररूपणा (३) स्थानप्ररूपणा (४) तीव्रतामन्दताप्ररूपणा (५) स्थापना ।
अल्पबहुन्वम्-अपूर्वकरणस्य प्रथमसमयादारभ्य कान्तवृद्धसर्वसंयतस्य चरमसमयपर्यन्तं जघन्याऽनुभागखण्डोत्कीर्णकालादीनामष्टादशपदानामल्पबहुत्वमत्राऽपि । देशसंयतवज्ज्ञातव्यम् । अयं तु विशेषः-देशसंयतस्थाने सर्वसंयत इति वक्तव्यम् , उक्तश्च कवायमाभतचूर्णी
(१) सव्वत्थोवा जहणिया अणभागखंडयउकिरणडा। (२) सा चेव उक्नसिया विसेसाहिया।
(३) जहाणया हिदिखंडयउकोरणडा हिदिबंधगडा च दो वि तुल्लाओं संग्वेजगुणाडिदिखंडयउक्कोरणडाओ।
(४) तेसिं चेव उक्कसिया विसेसाहिया।
(५) पढमसमयसंजमादि कादूण जं कालमेयंताणुवड्ढोए वड्ढदि । एसा अडा संग्वेज्जगुणा ।
(६) अपुव्वकरणडा संखेज्जगुणा । (७) जहपिण या संजमडा संखेज्जगुणा । (८) गुणसे दिणिक्वेवो संखेज्जगणो । (8) जहणिया आवाहा सांखेज्जगणा ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org