Page Text
________________
उपशमनाकरणम्
[ गाथा ३० (१०) तिरिक्खजोणियस्स अपडिवज्जमाणअपडिवदमाणस्स जहणणयं लडि. हाणमणंतगुणं।
(११) तिरिक्खजोणियस्स अपडिवज्जमाणअपरिषदमाणस्स उक्कासयं लद्धि. ठाणमणंतगुणं ।
(१२) मणुसस्स अपडिवज्जमाणअपडिवदमाणस्स उकस्सयं लडिट्ठाणमणंतगुणं। स्थापना-उपयुक्ततीव्रतामन्दतेऽवलम्ब्य संयताऽसंयतलब्धिस्थानानामत्र स्थापना प्रदर्श्यते ।
केवलं मनुष्यस्य मनुष्यतिरश्चोः केवलं मनुष्यस्य अन्तरालगतानि प्रतिपातस्थानानि .... .... प्रतिपद्यमानस्थानानि ................. .......... ........... प्रतिपाताप्रतिपद्यमानस्थानानि
............ .......................... ___ अथ विवर्ण्यते स्थापना-देशविरतिगुणस्थानकस्य जघन्यसंयताऽसंयतलब्धिस्थानादारभ्योत्कृष्टसंयतासंयतलब्धिस्थानपर्यन्तान्यसंख्येयलोकाका'शप्रदेशप्रमाणानि षट्स्थानपतितानि लब्धिस्थानानि स्थापवितव्यानि । तत्र प्रथमलब्धिस्थानात्प्रभृति षटम्थानपतितवृद्धिक्रमेणाऽसंख्येयलोकाकाशप्रदेशप्रमाणलब्धिस्थानपर्यन्त विद्यमानानि लब्धिस्थानानि प्रतिपातस्थानानि भवन्ति । तेभ्यः किमपि लब्धिस्थानं देशविरतिं प्राप्नुवतो जन्तोनं भवति, अपि तु देशविरतितः प्रतिपतता देशविरतेन जन्तुना देशविरतिचरमसमये तेष्वेकतमस्थानं प्राप्यते । तत ऊर्यमसंख्येलोकाकाशप्रदेशप्रमाणमन्तरं भवति । अन्तरगतं किमपि स्थानं कस्यचिज्जीवस्य न भवति ।
टिप्पणम्-लब्धिसारे तु जघन्योत्कृष्टसंयताऽसंयतलब्धिस्थानेष्वयं विशेषो दशितः । तथा च
"मनुष्यजघन्यप्रतिपातस्थानादारभ्य तिर्यग्जीवस्याऽनुत्कृष्टप्रतिपातस्थानपर्यन्तं संभवन्ति, प्रतिपातस्थानानि मिथ्यात्वाऽभिमुखस्यैव देशसंयतकालचरमसमये द्रष्टव्यानि, तिर्यगृत्कृष्ट प्रतिपातस्थानादारभ्य मनुष्योत्कृष्टप्रतिपातस्थानपर्यन्तं सन्ति । प्रतिपातस्थानान्यसंयतसम्यक्त्वाऽभिमुखस्थ स्वकालचरमसमये घटन्त इत्यर्थविशेषो ग्राह्यः । "
अयं प्रतिपातस्थानेषु विशेषो दर्शितः। संप्रति प्रतिपद्यस्थानेषु विशेषः समृद्धत्यते ।
मनुष्यजघन्यप्रतिपद्यस्थानात्प्रभृति तिर्यगनुत्कृष्टप्रतिपद्यमानस्थानपर्यन्तं संभवन्ति, प्रतिपद्यमानस्थानानि मिथ्याष्टिचरस्येति ग्राह्यम् । तिर्यगुत्कृष्ट प्रतिपद्यमानस्थानादारभ्य मनुष्योत्कृष्टप्रतिपद्यमानस्थानपर्यन्तं विद्यमानानि स्थानान्यसंयतसम्यग्दृष्टिचरस्य भवन्तीति ज्ञातव्यम् ।
तथा चाऽप्रतिपाताऽप्रतिपद्यमानस्थानेष्वयं विशेषोऽभिहितः, तद्यथा
"मनुष्यजघन्याऽनुभयस्थादारभ्य तियंगुत्कृष्टाऽनुभयस्थानपर्यन्तं संभवन्ति स्थानानि मिथ्यादृष्टिचरस्येति ग्राह्यम् । तियंगुत्कृष्टाऽनुभयस्थानादारभ्य मनुष्योत्कृष्टाऽनुभयस्थानपर्यन्तं दृश्यमानानि स्थानान्यसंयतसम्यग्दृष्टिचरस्येति संभावनीयम ।" इति ।
तद्ग्रन्थः।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001832 |
| Book Title | Karmaprakrutigatmaupashamanakaranam |
| Original Sutra Author | Shivsharmsuri |
| Author | Gunratnasuri |
| Publisher | Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 332 |
| Language | Sanskrit, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari & Karma |
| File Size | 9 MB |