________________
गुणसंक्रमः]
अनिवृत्तिकरणाधिकारः प्रथमसमये स्तोकं सम्यक्त्वे मिश्रेऽसंख्येयगुणः । अणुसमयमपि च क्रमशो भिन्त्रमुहूर्ताद्धि विध्यातः ।।२०।। इति पदसंस्कारः।
"पढमे" इत्यादि, औपशमिकसम्यक्त्वप्राप्तिप्रथमसमयादारभ्य मिथ्यात्वदलानि गुणसङ्कमण मिश्रसम्यक्त्वयोः सङ्क्रमयति । सङ्क्रमक्रमश्चाऽयम्--प्रथमसमये सम्यक्त्वे स्तोकं मिथ्यात्वदलं निमिप्यते, ततो मिश्रऽसंख्येयगुणम् , ततोऽपि द्वितीयसमये सम्यक्त्वेऽसंख्येयगुणम् , ततोऽपि तस्मिन्नेव द्वितीयममये मिश्रेऽसंख्येयगुणम् , ततोऽपि तृतीयसमये सम्यक्त्वेऽसंख्येयगुणम् , ततस्तस्मिन्नेव तृतीयसमये मिश्रऽसंख्येयगुणं निक्षिप्यते । एवम् “अणुसमयं" ति, प्रतिममयं तावद् वक्तव्यं यावदन्तमु हूतम् । मिथ्यात्वस्य गुणसङ्क्रमारम्भसमयादवमावलिकाऽनन्तरं गुणसङ्क्रमेण सम्यक्त्व मोहनीये मिश्रमोहनीयस्य सङ्क्रमोऽपि भवति । इयमत्र भावना--मिथ्यात्वस्य गुणसक्रमो मिश्रस्य च गुणसक्रम उभौ युगपन्नारभ्यते । किन्तु मिथ्यात्वमोहनीयस्य सङ्कमारम्भाऽनन्तरमावलिकायां व्यतिक्रान्तायामेव भवति, यतः सङ्कमावलिका सकलकरणाऽयोग्या । "
उक्तं च कर्मप्रकृतिमलयगिरिटीकायाम्-तस्यैवीपशमिकसम्यग्दृष्टेरष्टाविंशतिसत्कर्मण आवलिकायामभ्यन्तरे वर्तमानस्य सम्यग्मिथ्यात्व सम्यक्त्वे न सङ्क्रामति यतो मिथ्यात्वपुद्गला एव मम्यक्त्वाऽनुगतविशोधिप्रभावतः सम्य. ग्मिथ्यात्वलक्षणं परिणामाऽन्तरमापादिता अन्यप्रक्रतिरूपतया परिणामाऽन्तरमापादानं च सङ्क्रमः, सङ्क्रमावलिकागतं च सकलकरणाऽयोग्यमिति सम्यक्त्वलाभादावलिकाया अभ्यन्तरे वर्तमानेन सम्यग्मिथ्यात्व सम्यक्त्वे न सङ्क्रम्यते किन्तु केवलं मिथ्यन्त्वमेव ।
कषायप्राभूतचूर्णिकारमतेऽपि त्रिपुरुजकरणे परप्रतिसङक्रमः स्वीक्रियते, कथमेतदवगन्तव्यमिति चेद् ? उच्यते-कषाकपाभतर्णिकारा मिश्रस्य सङ्क्रमं मन्यन्ते सम्यक्त्वप्राप्तितो द्वितीयात्समयादारभ्य न त्वालिकायां व्यतिकालायाम् , तथा च तद् ग्रन्थः “सम्मामिच्छत्तस्स सकमो को होई? मिच्छाइट्ठी उवेल्लाओ समाइट्ठो वा नीरासणो मोत्तूण पढम. समयसम्मामिच्छसंतकम्मीयम् ।" औपशमिकसम्यक्त्वप्रथमसमये त्रिपुञ्जकरणेन मिश्रस्य सत्कर्म प्राप्यते, तद्वितीयसमयात्प्रभृति मिश्रमोहनीय सङ्क्रम्यते, न च सम्यक्त्वप्राप्तिप्रथमसमये मिश्रस्य सङ्क्रमः कथं न भवतीति वाच्यम् , मिश्रस्योत्पत्तिक्रियासक्रमक्रिययोः परस्परं विरोधात् । तेन तेषां मते मिश्रस्यौपशमिकसम्यक्त्वद्वितीयसमयाद् गुणसङ्क्रमो प्रवर्तते । 5 औपमिसम्यक्त्वप्रथमसमये मिश्रप्रकृतिस्त्रिपुञ्जक्रियायां मिथ्यात्वस्य संक्रमेण प्राप्यते, सङ्क
माऽऽवलिका च सकलकरणाऽयोग्येत्यौपशमिकसम्यक्त्वप्रथमसमयादावलिकापर्यन्तं मिधमोहनीयमन्यत्र सङ्क्रमयितु नाऽलम् ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org