________________
उपशमनाकरणम्
[ माथा १६-२० मलयगिरिटीका--प्रथमस्थितिचरमसमये मिथ्यात्वोदये वर्तमानो मिथ्याष्टिरूपरितनस्थितेदितीयस्थितेः सम्बन्धिनां कर्मपरमाणनामनुभागं त्रिधा करोति, अनुभागभेदेन त्रिधा द्वितीयस्थानगतं मिथ्यात्वदालिकं करोतीत्यर्थः ।
चरमसमयमिच्छदिट्ठी से काले उवसमसम्मदिट्ठी होहि त्ति ताहे बितीयहितीते तहा अणुभागं करोति तं जहा सम्मत्तं सम्मामिच्छत्तं मिच्छत्तमिति । इति कर्मप्रकृतिचूर्णिकाराणामक्षराणामयमर्थः, मिथ्या दृष्टिमिथ्यात्व चरमोदये वतमानस्सन त्रीन पुञ्जान् करोति इति श्रीमन्मलयगिरीपादः कृतस्तथा चाऽत्र कर्मप्रकृतिमलयगिरिटीका "तस्मिन् काले यतोऽनन्तरसमय औपशमिकसम्यादृष्टिर्भविष्यति तस्मिन प्रथमस्थितौ चरमसमय इत्यर्थः, मिथ्याष्टिस्सन् द्वितीयं द्वितीयस्थितिगतं दलिकमनुभागेनाऽनुभाग भेदेन त्रिधा करोतीति । तथैवोपाध्यायप्रवरैः स्वकर्मप्रकृतिटीकायामप्युक्तम् , एवं सप्ततिकावत्तावप्युपर्युक्त एवाऽर्थः कृतः, तथा चाऽत्र सप्ततिकावृतिः-तस्मिश्च मिथ्यात्वप्रथमस्थितिवेदनचरमसमये द्वितीयस्थितिगतं मिथ्यात्वदलिकमनुभागभेदेन त्रिधा करोति, तद्यथा-सम्यक्त्वं सम्यमिथ्यात्वं मिथ्यात्वञ्चेत्येवं नव्यशतकवृत्तावपि ।
श्रीमन्मुनिचद्र सूरिभिस्वककर्मप्रकृतिचूर्णि टिप्पनक एवमुक्तम- ताहे वितीयट्टिईए तिहाणभाग करे त्ति प्रथमस्थितिचरमसम पवर्ती द्वितीयस्थितेः त्रिधाऽनुभागं करोति मिथ्यादृष्टिरपि सन्। नन्वेव सम्यक्त्वमिश्रपुञ्जयोरुत्पादितयो? को गुणो इति चेत् ? उच्यते-औपशमिकसम्यक्त्वप्रथमसमयप्रभत्येकमिथ्यात्वस्थ गुणसंक्रम प्रवर्तते। न चासावप्रतिग्रहोयुक्त इति प्रागेव प्रतिग्रहसिडो सोऽबाधितरूप एव यथा प्रवर्तते तथा मिथ्यात्वानुभागव्यवस्थान कियत इति मिथ्यात्वं चेति द्वितीयस्थितिगतं मिथ्यान्वदल मनुभागभेदेन त्रिधा करोति सम्यक्त्वं सम्यङ्मिथ्यात्वं मिथ्यात्वं चेति । तच्च सम्यक्त्वप्राप्तिसमये वा मिथ्यात्वोदयचरमसमय वा करोतीति तत्त्वं त्वतिशायिज्ञानिनो विदन्ति ।
उपशमसम्यक्त्वप्रथमसमयादारभ्य जन्तुगुणसङ्क्रनमारभते, तमभिधित्सुः सूत्रकार आह
पदमे ममये थोवो सम्मने मीसए असंसगुणों । श्रणुममयमविय कमसो भिन्नमुहुत्ता हि विज्झायो।।२।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org