________________
सभाष्य-चूणिके निशीथसूत्रे
[ सूत्र-१२
अज्झवपूरयं प्राणेइ। जाहे तं चरिमभंगे ण लभति ताहे सग्गामे ततियभंगे दव्वतो अभिण्णं णिम्मीसोवक्खडं अज्झवपूरयं गेहति । असति सग्गामे तं चेव परग्गामातो अज्झवपूरयं प्राणेति ॥४६४२।। एवं "उवक्खडं" ति गतं ।
इदाणि "'पक्कं आमं" च भण्णति -
एमेव पउलिताऽपलिते य चरिम-ततिया भवे भंगा ।
अोसहि-फलमादीसू , जं चाऽऽइण्णं तयं नेयं ।।४६४३॥
"एवं" अवधारणे । किं अवधारेति ? उच्यते -ज प्रतिक्कतं तं अवधारेति. "पक" ति पक्कं णाम जं अग्गिणा पउलियं, जहा वाइंगणं इंगुपरकुणगोविल्लंवि वा घंटेरगमादि, एयं पि अोदणमोसणिम्भीसोबक्खडस्स वा सग्गामे चरिमभंगेण अज पुरय गेहति । असति परगामतो चरिमभगेण चेव प्राणेति । चरिमभंगासति एयं चेव ततियभंगेण सग्गामतो परगामतो वा अज्झवपूरयं आणेति । पक्कासतीए “प्राम", प्रामं णाम जं अपउलियं, अग्गिणा ण पक्कं ति । अणेण वा केणइ पगारेण न पक्कं, णिज्जीवं च, जहाकयलगं चि ब्भडं जर-तपसादि वा, एयं पि चरिमभंगे सम्गामे परग्गामेसु अझवपूरय गेहति । चरिमभंगासति ततियभगेण सग्गामेमु अझवपूरयं गेहति ।
"योसहि' पच्छद्ध, प्रोसधी धणा, तिकला प्रवातिया, एतेसि मज्झे जं पाइणं, पाइयं णाम जं साहूहिं पायरियं विणा वि प्रोमादिकारणेहि गिति तं । प्रोसहीसु जहा पालिसंदय चणया । फलेस जहा त्रिफला । प्रादिसद्दातो मूलकंदादि जं प्राइ त णेयं । 'नेयमि" ति नयणीयं, नीयते वा नीयं, अहवा ज्ञातव्यं ।
कहं ? उच्यते - एत्थ प्राइण्णा अत्थमो विभागेण दट्टव्वा ।
ते कहं जाणियव्वा भवंति ? भण्णति - पणगपरिहाणीग्रो पुवं जे पदा ते प्राइण्णा, जं पुण पदं पणगपरिहाणीकमेण पत्तं पडिसेवितं तं नियमा अगाइणां । एत्थ जं भणियं मीसोवक्खडं तं नियमा ग्राइण्ण। गिम्मीसुवक्खडं पुण पाइणं पि प्रणाइयं पि, ॥४६४३॥
जतो भण्णति -
सगला-ऽसगलाइन्ने, मिस्सोवक्खडिते णत्थि हाणीयो ।
जतितुममिस्सग्गहणे, चरिमदुगे जं चऽणाइण्णं ॥४६४४।। इमाए गाहाए प्राइण प्रणाइणाविभागो दंसिज्जति पुबद्ध ग पाइणं, पच्द्रद्धेग प्रणा इणं । सगल जं ततियभंगे दचतो अभिण्णं त दुविहं प्रोदणं - मीसोवक्खडं, निम्मीसोवक्खडं च । असगलं जं चरिमभगे दवभावेहि य भिष्ण तं पि दुविधं प्रोदणं- मीसोवक्खड निम्मिम्मोवावडं च । एयस्म जंज अप्पदोसतरं पदं तं पुञ्वं सग्गामपरग्गा मेहि चारेयव्वं जाव मिम्मि सोवक्खडं । प्रणा ण पावइ । एयम्नि पाइणाभेदे पदातो पदं संकमंतस्स पण गपरिहाणी णत्यि।
कुतः ? उच्यते - प्राइमत्तगतो अपायच्छित्तित्तण प्रो य । "जइडे' पच्छद्ध - जइउं पुग पणगपरिहाणाए जाहे मासं पत्तो ताहे गिम्मिस्सोवक्खडस्स प्रणाइण्णस्स गहणं करेति ।
।
१ गा० ४६८।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org