________________
सभाष्य-चूणिके निशीथसूत्रे
[ मूत्र-४२
जे भिक्खू इमानो पंच महण्णवाओ महानईओ उद्दिवाओ गणियाओ
वंजियाओ अंतोमासस्स दुक्खुत्तो वा तिक्खुत्तो वा उत्तरइ वा संतरइ वा, उत्तरंतं वा संतरंतं वा सातिज्जति ।
तं जहा-गंगा जउणा सरऊ एरावई मही ।।सू०॥४२।। तं सेवमाणे बावज्जइ चाउम्मासियं परिहारट्ठाणं अणुग्धाइयं ।
जे इत्यविशिष्टो निर्देश:, भिक्षोः । इमा . इति वक्ष्यमाणा प्रत्यक्षीभावे गणितामो पंच महणवानो इति बहूदकाः बह्वर्गवत्वादेव महानद्यः ।
ग्रहवा - महत् शब्दः प्राधान्यविस्तीर्णत्वे इत्यर्थः । __उद्दिट्ठायो नईओ, गणिया पंच इति, वंजिया णामे ।
बहुसलिला व महण्णव, महाणईओ य पाधण्णे ॥४२०८॥ पुव्वद्ध कंठं । पश्चाधं गतार्थम् । अंतो अभंतरे कालमासस्य मासकल्पविहारेण सकृत् कल्पत एव उत्तरितुं । तस्मिन्नेव मासे द्वि-तृतीयवारा प्रतिषेधः ।।४२०८॥
बाहाहि व पाएहि व, उत्तरणं संतरं तु संतरणं ।
तं पुण कुंभे दइए, नावा उडुपाइएहिं वा ॥४२०६।। णिरंतरं उत्तरणं, कभदतियादिएहिं संतरं संतग्णं । कुंभो एगो घडणावा वा, दतियो वातपूरिप्रो, णावा पसिद्धा, उडुवो कोटिंवो, प्रादिसद्दामो लाउपण्णीहिं । सादिज्जणा अमोयगा वाक्योपन्यासे, तं जहा गंगाद्याः प्रसिद्धाः, चउलहुं पावति ॥४२०६।। एस सुत्तत्यो।
अधुना नियुक्तिविस्तरः -
पंच परूवेऊणं, नावासंतारिमं तु जं जत्थ ।
संतरणम्मि वि लहुगा, तत्थ वि आणादिणो दोसा ॥४२१०॥
"जं जत्थ" ति जदि उत्तरणं संतरणं वा जत्थ ति णदीए एएसि पंचण्हं णदीणं कम्हि वि उत्तरणं कम्हिइ संतरणं । अधवा - एक्काए चेव अप्पोदगत्थामे उत्तरणं बहूदगथामे संतरणं । संतरणे च उलहुं, प्रवि सद्दामो उत्तरणे वि चउलहुँ, दोसु वि प्राणादिया दोसा सवित्थरा भाणियवा ॥४२१०॥
पंचण्हं गहणेणं, सेसातो सूयिया महासलिला।
तत्थ पुरा विहरिंसू, ण य तारो कयाइ सुक्खंति ॥४२११॥ पंचण्हगहणातो अन्ना वि जामो बहूदगानो, अविच्छेयवाहिणीग्रो तानो वि गहितायो। स्याद् बुद्धिः किमर्थ गंगादीनां ग्रहणं ? अत्रोच्यते - पच्छद्धं कंठं ॥४२११।। तत्थ संतरणे ताव दोसा भणामि -
अणुकंपा पडिणीया, व होज्ज बहवे य पच्चवाया तु । एएसिं णाणत्तं, वोच्छामि अहाणुपुबीए ॥४२१२॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only.
www.jainelibrary.org
