________________
भाष्यगाथा ५०६-५१७]
प्रथम उद्देशक: सिणेहे अववाओ -
बितियदवुझणजतणा, दाहणं देहभूमि सिंचणता ।
पडिणीयाऽसिवसमणी, पडिमा खारो तु सेल्लादी ॥५१३॥ "बितिय" भववायपदं, “दवं" पाणगं, तं उज्झति जयणाए भावरिसंतो।
अहवा - वितिए ति तृषा डाहे वा सरीरस्स देहं सिंचति 'गिलाण परिणीए वा सीतलट्ठया भूमि सिंचति । "काए" ति कोइ मिहत्थो पहिणीतो तस्य प्रतिकृति कृत्वा मंत्र जपेत्ता विद्यावद् भद्रीभूतः । प्रसिवे वा असिवप्रशमनार्थ प्रतिमा कर्तव्या । "सारो" ति बितियपदे अणंतरपरंपरे छुभिज अज्झुसिरे वा झसिरे वा, तत्थ झुसिरे दरिसावयति "खारो तु सेल्लादि" ति । सेल्लं वालमयं भसिरं, तं खारे छुभति, कि खारो संजाभो न वि त्ति ॥५१३।। असंकिलिटुं कम्मं भणियं । इदाणि संकिलिट्ठ भण्णति -
जं तं तु संकिलिहूं, तं सणिमित्तं च होज्ज अणिमित्तं ।
जं तं सणिमित्तं पुण, तस्सुप्पत्ती तिधा होति ।।५१४॥ जंति प्रगिट्टि, तं ति, पूर्वाभिहितं, तु शब्दो संकिलिट्टविसेसणे । तस्स संकिलिंदुस्स दुविहा उप्पत्तीसगिमित्ता प्रणिमित्ता य । णिमित्तं हेऊ वक्खमाणस्सरूवो, प्रणिमिनं निरहेतुकं । जं तं सणिमित्तं तस्सुप्पत्ती बहिरवत्युमवेक्ख भवति ॥५१४॥
पुनरवधारणे चोदग प्राह - णणु कम्मं चेव ससस णिमित्तं, किमण्णं बाहिरणिमित्तं घोसिजति ? प्राचार्याह -
कामं कम्मणिगिन, उदयो णत्थि उदो उ तव्वज्जो ।
तहवि य बाहिरवत्थु, होति निमित्तं तिम तिविधं ॥५१५।। कामं अनुमतार्थे, किमनुमन्यते ? कोणमित्तो उदय इत्यर्थः । न इति प्रतिषेधे उदयः कर्मवयों न भवतीत्यर्थः । तथापि कश्चिद् बाह्यवस्त्वपेक्षो कोदयो भवतीत्यर्थः । तिविघं बाह्यनिमित्तमुच्यते ॥१५॥
सई वा सोऊणं, दद्दु सरितुं व पुव्वभुत्ताई ।
सणिमित्तऽणिमित्तं पुण, उदयाहारे सरीरे य ॥५१६॥ गीतादि विसयसई सोरं, प्रालिंगणातित्थीरूवं वा दर्छ, पुन्वकीलियाणि वा सरिउ, एतेहि कारणेहि सणिमित्तो हूदमो। प्रणिमित्तं पुण, पुणसद्दो प्रणिमित्तविसेसणे, कम्मुदमो माहारेणं सरीरोवचया, च सद्दो भेदप्रदर्शने ॥१६॥ "सई वा सोऊण" ति अस्य व्याख्या -
पडिबद्धा सेज्जाए, अतिरित्ताए व उप्पता सद्दे ।
बहियावणिग्गतस्सा, सुणणा विसउब्भवे सद्दे ॥५१७॥ भत्तप्रत्यास्यानिनं दाहाभिभूतं । २ तस्योपशमनीं।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
