Agam 24 Chhed 01 Nishith Sutra Part 02 Sthanakvasi

SR No.: 001829
Original Sutra Author: N/A
Author: Amarmuni, Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Amar Publications
Publication Year: 2005
Total Pages: 498
Language: Prakrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Ethics, & agam_sanstarak
File Size: 24 MB

Page 29

माष्यगाथा ४६७-५००.
प्रथम उद्देशक:
बद्धाउनो अभिमुहणामगोप्रो य । एगगविप्रो जो अणंतरं उध्वट्टित्ता वितिए भवे भिक्खू होहिति । बद्धाउरो जत्य भिवखुभावं वेदिस्सति तत्थ जेस पाउणामगोयाति कम्माति बद्धाति । अभिमुह-शाम-गोमो पव्वजाभिमुहो संपट्टितो।
ग्रहवा – ज्ञशरीर-भत्र्यशरीरव्यतिरिक्तो द्रव्यभिक्षुः शाक्य-तापस-परिव्राजकादि । च शब्दो - समुच्चये । इदाणि भावभिक्खू 'भावेण तु" भावगहणा भाषभिक्षुः, तु शब्दो भेद दर्शने, को भेद ? इमो - आगमतो णोप्रागमतो प्र। आगमनो जाणए उवउत्ते भावभिक्खू भवति । गोमागमतो संजतो, सं एगीभावेण जातो संपतः मूलुत्त रगुणेष्वित्यर्थः । इह भावभिक्खुणा अधिकारः ॥४६८।। इदाणि हत्थो भण्णति -
णामं ठवणा हत्थो, दचहत्थो य भावहत्थो य ।
मूलुत्तरो य दव्वे, भावम्मि य कम्मसंजुत्तो ॥४६६।। णाम-स्थापने पूर्ववत् । द्रव्यहस्तो तृतीयपादेन व्याख्यायते, स च पाद एवमवतीयते प्रागमतो णोग्रागमतो य। आगमतो जाणए अणुवउत्ती, णोप्रागमतो हत्यस हजाणगस्त शरीरगं, तं हस्त शब्दं प्रति द्रव्यं भवति, भूतभावत्वात् । भव्यशरीरं हत्थसहं अहुगा ण ताव जाणति किंतु जागिस्सति, तदपि हस्तशब्दं प्रतिद्रव्यं भवति, भाविभावत्वात् । ज्ञशरीरभव्यशरीरव्यतिरिक्तो द्रव्यहस्तः मूलगुगनिव्वत्तितो उत्तरगुणनिवत्तियो य । मूलगुणनियत्तिमो मृताख्ये शरीरे, जो पुण कटुलेप्पचित्त कम्मादिसु सो उत्तरगुणनिव्वत्तितो; द्रव्यमिति गतार्थ एव, च शब्दो समुच्चते । इदणि भावहत्थो - प्रागमतो जाणए उव उत्ते, णोआगमयो "भावम्मि य कम्मसंजुनो' प्रादाणनिक्षेपक्रियाकर्मणा च युक्तो भावहस्तो भवति, च शब्दाजीवप्रदेशाधिष्ठितश्च । भावहस्तेनाधिकारेत्यर्थः ।।४६६।। इदाणिं कम्म भण्णति -
कम्मच उक्क दव्ये, संत उक्खेव तुन्नगादी वा।
भावुदो अट्ठविहो, मोहुदएणं तु अधिकारो ॥५००॥ कम्मसद्दो चउब्विहो - णामादिशिक्खेवो । णाम-ढवणानो पूर्ववत् । सव्वं घोसेऊण ज्ञशरीरभव्यशरीर-व्यतिरिक्त । द्रव्यकम्म दुविहं - दवकामं नोदव्वकम्मं च । दबकम्मं णाम जे कम्मवग्गणाए णाणावरणादिजोग्गा पोग्गला कम्मत्तेण परियास्यन्ति ण ताद गच्छन्ति ।
अहवा – दव्वकम्म “संत'' त्ति संतमिति ज्ञानाबरणा दिवद्ध ण तात्र उदयमागच्छति तं संतं दनकम्म भण्णति । गोदबकम्मं ति उत्क्षेपणमवक्षेपणमाकुचन-प्रसारण गमनं, "तुणगादि" तुणामिति वच्छिदे पुण णवकरणं तुणणमिति भणति, ग्रादि सद्दातो कृभकार-रहकार-तंतुगार-लोहगारादि । गतं दव्वकम्म।
इदाणि भावकम्म। तं दुविहं - ग्रागमतो णोपागमतो य । आगमतो उवउत्तो णोग्रागमतो अभावकम्मं “भावुदयो उ अविहो" - णाणावरणादित्राणं करमाणं जो ण णावरणादितेण भवुदो अनुभावेत्यर्थः, तं भावकम्म भण्णति । इह पुण कतमेण कम्मुदएण अधिकारो ? भण्णति - मोहस्सुदएण अधिकारः प्रयोजनमित्यर्थः ।।५००।।