Agam 24 Chhed 01 Nishith Sutra Part 02 Sthanakvasi

SR No.: 001829
Original Sutra Author: N/A
Author: Amarmuni, Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Amar Publications
Publication Year: 2005
Total Pages: 498
Language: Prakrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Ethics, & agam_sanstarak
File Size: 24 MB

Page 28

सभाष्य-चूणिके निशीथसूत्रे
[सूत्र-१
इदाणि उवोग्यायणिज्जुत्तीसा जहा - सामाइयज्झयणे इमाहिं दोहिं गाहाहि अणुगता - गाहारो-उद्देसे १ गिद्देसे २ अ, निग्गमे ३ खेत ४ काल ५ पुरिसे य ६ । कारण ७ पच्चय ८ लक्खण ६, नये १० समोप्रारणा ११ ऽणुमए १२ ॥१॥ किं १३ कतिविहं १४ कस्स १५, कहिं १६ केसु १७ कहं १८ किच्चिरं १६ हवइ कालं । का २० संतर २१ मविरहियं २२, भवा २३ गरिस २४ फासण २५ निरुति २६ ।।२।।
__यथासंभवमिहाप्यनुगन्त या। इदाणिं सुत्तफासिय-णिज्जुत्ती - मुत्तं फुसतीति सुत्तफासिया । सा पुण सुत्ते उच्चारिए भवति, अणुच्चारिए किं फुसइ, तम्हा सुत्ताणुगमो जो य सण्णासितो, सुत्तालावगो ठावितो, सुतफ सिया-णिज्जुत्ती य तिणि वि समग वुच्चंति ।। तत्थ सुत्ताण गमे सुत्तं उच्चारेयव्वं प्रखलिय अमिलिएत्यादि -
संहिता य पदं चेव, पयत्थो पयविग्गहो ।
चालणा य पसिद्धी य, छव्विहं विद्धि लक्खणं ॥१॥ तत्थ सुत्ताणुगमे संहितासूत्रम् -
जे भिक्खू हत्थकम्मं करेइ, करेंतं वा साइज्जइ ॥०॥१॥ इदाणि सुत्तालावगो भग्णति - "जे" त्ति पदं, "भिक्षु" पयं, "हत्य" पदं, “कम्म" ति पद, "करेति" पदं, "करेंत” पर्द, ''वा" इति पदं, "सातिज्जति" ति पदं । इदाणि पदत्थो भण्णति -
जे ति य खलु णिसे, भिक्खू पुण भेदणे खुहस्स खलू ।
हत्थेण जं च करणं, कीरति तं हत्थकम्मं ति ॥४६७।।
जे" इति निदेसे, "खलु' विसेसणे, किं विशिनष्टि ? भिक्षोर्नान्यस्य, "भिदि" विदारणे "क्षुध" इति कर्मण आख्यानं, ज्ञानावरणादिकर्म भिनत्ती ति भिक्षुः, भावभिक्षोविशेषणे पुनः शब्दः, "हत्थें' त्ति हन्यतेऽनेनेत्ति हस्तः, हसति वा मुखमावृत्ये ति हस्तः, आदाननिक्षेपादिसमर्थो शरीरकदेशो हस्तोऽतस्तेन यत् करणं व्यापारेत्यर्थः, स च व्यापारः क्रिया भवति, अत: सा हस्तक्रिया क्रियमाणा कर्म भवतीत्यर्थः । 'साइज्जति” साइज्जणा दुविहा-कारावणे अणुमोदणे एस पयत्यो गयो। इदाणि सुत्तफासिया-णिज्जुत्ती अत्थं वित्थारेति -
णामं ठवणा भिक्खू, दव्य-भिक्खू य भाव-भिक्खू य।
दव्यं सरीरभविओ, भावेण तु संजो भिक्खू ॥४६८॥ नाम-स्थापने पूर्ववत् । दब्व-भिक्खू दुविहो-पागमो णो प्रागमो य । मागमतो भिक्खुशब्दार्थज्ञो । तत्रचानुपयुक्तः अनुपयोगो द्रव्यमिति कृत्वा ।
गोग्रागमतो अस्य व्याख्या - दञ्चपच्छद्धं । “दव्व" मिति णोप्रागमतो द्रव्य-भिक्षुः प्रतिपाद्यते - सरीरग्रहणात् ज्ञशरीर-द्रव्यभिक्षु भव्यशरीर-द्रव्यभिक्षुश्च भविउ त्ति ज्ञशरीर-भव्यशरीर-व्यतिरिक्तः एगभविप्रो