________________
माध्यगाथा ३३८-३१३]
पीठिका
. ११६
क्रोधेनासेवनं क्रोधेनापहतमित्यर्थः, एवं माणसे वितं, माया सेवितं, लोभसेवितं यदिति द्रव्यजातं सबन्झति । तं पुण कोहा दीहिं सुहुमं वा वायरं वा सेवितं जति विहु सुहुमं तहावि तं सव्वं बायरं होति ॥३४०॥ कोहातीहिं जं सेवितं तस्स पच्छित्तं भण्णति -
पंचादी लहु लहुया, गुरु अणवट्ठो व होति आएसा ।
चउण्हं एगतराए, पत्थारपसज्जणं कुज्जा ॥३४॥ पंचादि ति प्राद्ये पंच, इदमुक्तं भवति, जहण्णेण पणगं भवति त्ति वुत्तं भवति । लहु ति मज्झिमे मासलहुं भवति । लहुगा इति उक्कोसे चउलहुगा भवंति । गुरुग त्ति सच्चित्ते चउगुरुगा भवंति ।
अहवा जहण्णमज्झिमउक्कोसे सच्चित्ते वा एतेसु सव्वेसु प्रणवट्ठप्पो व होति, प्रादेसा ण उवट्ठाविज्जति ति “प्रणवट्ठो” “होति" भवति, “प्रादेशा' सूत्रादेशादित्यर्थः ।
तं पुण इमं सुत्तं, “तो अणवटुप्पा पण्णत्ता, तं जहा - साहम्मियाणं तेण्णं करेमाणे, हत्थादालं दलेमाणे, 'मेहुणं सेवमाणे" ।
किं चान्यत्, “चउण्ह" पच्छद्धं । "चउण्हं" कोहादीणं एगतरेणावि पडिसेविते, "पत्यारो" णाम कुल-गण-संघदिनासो भण्णति, तमि “पसज्जणं' पत्थारपसज्जणं कुज्जा, के ? राजादय, तम्हा ण कोहादीहि प्राणहा वा तेणियं कुज्जा इति । अदत्तादाणे दप्पिया पडिसेवणा गता ॥३४१।। इदाणिं कप्पिया पडिसेवणा भण्णति -
असिवे प्रोमोदरिए, रायदुट्टे भए व गेलण्णे ।
दव्वासति वोच्छेदे, असंविग्गे वा वि आगाढे ॥३४२।।
प्रसिवं मारिअभिटुतं, “प्रोमोदरिता" दुभिक्खं, "रायढे ति" राया दुट्ठो रायड़े, सत्तभेदो भयं 'भण्ण ति, सो पुण सत्तेभेदो बोहिंग-तेगातिसु संभवति, गिलायतीति गिलाणो, दवयतीति दव्वं तस्स असतीते दव्वासई, “वोच्छेदो' व्यवच्छेदो नाशेत्यर्थः, स च सूत्रार्थयोः । संवेगमावण्णो संविग्गो ण संविग्गो असंविग्गो तम्मि असंविग्गे वा वि तेणियं कुजा । एवमादिसु आगाढेसु पोयणेसु बितियपदेण तेणियं कुजा ॥३४२॥ असिवे त्ति अस्य व्याख्या -
असिवगहिता तणादी, अलभता असंथरे सयं गेण्हे ।
एमेव चतु अदिण्णे, पडिहारिय-पढमखेत्ते य॥३४३॥
असिवं मारी भण्णति, तीए गहिता असिवे गहिता, ते असिवगहिता होतूण तणाईणि जाइयाणि अलभंता, "प्रादि" सद्दातो डगलग-छार-मल्लगादी घेप्पंति । एरिसे कारणे अदिण्णाणि वि गेण्हंति तहा वि सुद्धा भवन्ति । असंथरे त्ति असिवग्गहिते विसए असंथरमाणा असणादी सयं पि गेण्हेज्जा प्रदत्तेत्यर्थः ।
अहवा "असंथरं" दुब्भिक्खं, तत्य अलहंता भत्तपाणं सयं पि गेण्हेज्जा । एवं प्रदिण्णे ति दारं असिवे अववदितं ।
"एमेव चउपदिणे" ति । एवं जहा असिवे प्रदिणं प्रववतितं तहा "चउ" ति पाडिहारियं, च सद्दातो-सागारियसंतियं, पढमगहणे, खेते य । एते चउरो असिवग्गहिता होऊण अदिण्णे वि गेण्हेज्जा।
१ स्थानाङ्गे बृहत्कल्पे चेदं न दृश्यते । संपा०
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org