________________
सभाष्य-चूर्णिके निशीथसूत्रे
[ प्रायश्चित्तद्वारम् -
"प्रगुत्तो" णाम भोगाणि विप्पलवति वायाए, काएण णन्चति, मणसा बहुं वितामुलो भवति । "गेही” नाम प्रत्यर्थमासक्तिः मद्येन विना स्थातुं न शक्नोति । वियडेत्ति दारं गयं ॥ १३१ ॥
इदाणिं इंदिए त्ति दारं
**
रागेर गुरुलहुगा, सद्दे रूत्रे रसे य फासे य । गुरुगो लहुगो गंधे, जं वा श्रावज्जती जुत्तो ॥ १३२ ॥
मायाली मेहितो रागो भवति । कोहमाणेहिं तो दोसो भवति । सद्दे रूवे रसे फासे य एतेसु इंद्रियत्थे रागं करेंतस्स चउगुरुगा पत्तेयं । श्रह तेसु दोसं करेति तो उलहूयं पत्तेयं । गंधे रामं कति मासगुरु, दोसं करेति मासलहुँ । ग्रह सचित्त-पइट्ठिते गंधं जिग्धति मास गुरु, प्रचित्त पट्ठिते मासलहु । जं वा प्रवजतित्ति जिग्यमाणो जं संघट्टणपरितावणं करेति तणिष्कण्णं दिजति । श्रहवा जं वत्ति प्रनिर्दिष्टस्वरूपं । श्रवजति पावति । किं च तं संघट्टण दीयं जुत्तोत्ति एगिदियाणं- जाव-पंचेंद्रियाणं एत्थ पच्चित्तं दायव्वं । “छक्काय चउसु लहुगा गाहा ।। इंदिए त्ति दारं गयं ॥ १३२ ॥
इदाणिं दित्ति दारं
सा पंचवा - गिद्दा, निद्दानिद्दा, पयला, पयला पयला, त्योणद्धी - जिद्दाति- चउक्क - सरूव- वक्खाण-गाहा
-
-
-
सुहपडिबोहा णिहा, दुहपडिबोहाय हिणिद्दा य । पयला होति ठितस्म, पयलापगला य चंक्रमश्र ॥ १३३ ॥
ठितो णाम णिसष्णो उब्भतो वा गतिपरिणओ ण भवति तस्स जा गिद्दा सा पयला भवति । जो पुण गतिपरिणम्रो जाणिद्दा मे भवति सा य पयलापयला भण्णति । सेसं कंठं । णिद्दादिचउक्कं पडिसिद्धकाले भावरमाणस्स पच्छित्तं भणति - ॥। १३३ ।।
जो
यि यत उक्तं
-
Jain Education International
दिवस णिसि पढमचरिमं, चतुक्क श्रासेवणे लहूमासो । श्राणाणवत्थुड्डाहो, विराधणा णिवुड्ढी य ॥ १३४॥
"दिवसतो" चउम् वि जामेसु । “णिस | " रात्री, ताए पढमजामे चरिमे वा जामे । चउक्कं णाम गिद्दा, पिद्दा निद्दा, यला, पयलापयला । 'श्रमेवणं” णाम एतासु वट्टति । तत्थ से पत्तेगं पत्तेगं चउसु वि मासहं । णिद्दाए दोह त्रि लहुं, प्रतिशिद्दाए कालगुरु, पयलाए तवगुरु, प्रतिपयलाए दोहि वि गुरु । सुवंताण य इमो दोसो भगवता पडिसिद्धे काले सुवन श्राणाभंगो को भवति, प्राणाभंगेण य चरणभंगो, जतो भणियं - "आणाएच्चिय चरणं, तब्भंगे जाण कि न भग्गं तु ।” (३३) प्रणवत्थदोसो य एगो पडिसिद्धकाले सुवति, ष्णोवि तं दट्टु सुवति; "एगेण कयमकज्जं करेति तत्पच्चया " गाहा । ( ३४) उड्डाहो य भवति दिवसीय सुवंतो दिट्ठो प्रस्संजएहि, ते चितयंति - 'जहा एस णिक्खित्तसज्झायज्भाणजोगो सुवति तव लक्खिजति रातो रतिकिलंतो", एव उड्डाहो भवति । ग्रहवा भांति - "ण कंमं ण धम्मो श्रहो सुव्वद्दत्तं " -विराहणा (३५) सुत्तो मालीवणगे उज्भेजा ।
-
―
"पञ्च वद्धन्ति कौन्तेय ! सेव्यमानानि नित्यशः ।
आलस्यं मैथुनं निद्रा, क्षुधाऽऽक्रोशश्च पञ्चमः ।" ॥१३४॥
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org