________________
सभाष्य-चूणिके निशीथसूत्रे
[माचारद्वारम् -
कोवि साहू विसुद्धक्खरपबिंदुमत्तादिए पढंतो परतो य प्रणेण साहुणा पुच्चियो । कस्स सगासे प्रहीयं । तगार-हिगाराणं संधिप्पप्रोगेण अगारोलम्मति; ततो अहीतं भवति । तेण य जस्स सगसे सिक्खियं सो य ण सुद्धतक्कससिद्धतेसु पवीणो जच्चादिसु वा हीणतरो। प्रतो तेण लज्जति । 'अण्णत्ति' अण्णं जुगप्पहाणं कहयति । तगार-णगाराणं संधिप्पोगा अगारो लम्भति, तेण अण्णमिति भवति । एवं णिण्हवणं भवति । इमं च से पच्छित्तं डू। अहवा सुत्ते । ङ्क । प्रत्थे । का। वायणायरियं णिण्हवेतस्स इहपरलोए य णत्यिकल्लाणं । उयाहरणं -
एगस्स पहावियस्स छुरघरयं विज्जाए आगासे चिट्ठति । तं च परिव्वायगो बहूहिं उवासणेहि लक्षु विज्जं अणत्थ गंतु तिदंडेण अागासगतेन लोए पूइज्जइ। रण्णा पुच्छिनोभगवं किं विजातिसतो तवाइसतो वा । सो भणति-विज्जातिसयो । को आगामित्रोत्ति"हिमवंते महरिसिसगासाप्रोत्ति",। तिदंडं खडखडेंतं पडितं । एवं जो वि अप्पगासो मायरियो सो वि ण णण्हवेयव्वो । अणिण्हवणे त्ति दारं गयं ॥१६॥ इदाणिं वंजणे त्ति दारं -
व्यंजयतीति व्यंजनं । तं च अक्खरं । अक्सरेहि सुत्तं णिप्फजतित्ति काउं सुत्त वंजणं । तमणहा करेंति । कहं ?
सक्कयमत्ताबिंदु, अण्णभिधाणेण वा वि तं अत्थं ।
वंजेति' जेण अत्थं, वंजणमिति भण्णते सुत्तं ॥१७॥ पाइतं सुत्तं सक्कएति, जहा-धर्मो मंगलमुत्कृष्टं । अभूतं वा मत्तं देति फेडेति वा, जहासव्वं सावज जोगं पच्चक्खामि एवं वत्तव्वे-सवे सावज्जे जोगे पच्चक्खामित्ति भणति । एवं बिंदु भूतं वा फेडेति, अभूतं वा देति, जहा-णमो अन्हंतारणं ति वत्तव्वे पंच वि साणुस्सारा णगारा वत्तन्वा, सो पुण नमो अरहताण भणति । अभिधीयते जेण- तमभिहाणं, जहा-घडो, पडो वा । अण्णं अभिहाणं अण्णभिहाणं । ततो तेण अण्णेणं अभिहाणेण 'तमिति' तं चेत्र अत्थं अभिलवति, जहा-पुणं कल्लाणमुक्कोस, दयासंवरणिजग। अविसद्दो विकप्पत्थे पयत्थ-संभावणे वा। किं पुण पदत्थं संभावयति, अक्खरपएहि वा हीणातिरित्तं करेति, अण्णहा वा सुत्तं करेति, एवं पयत्थं संभावेत्ति । सुत्तं कम्हा वंजणं भण्णति ? उच्यते-जतित्ति व्यवतं करोति, जहोदणरसो वंजणसंयोगा व्यक्ती भवति । एवं सुत्ता अत्थो वत्तो भवति । जेणं ति जम्हा कारणा वंजिज्जतित्ति प्रत्यो । एवं वंजणसामत्थातो, वंजणमिति वुच्चते सुत्तं, णिगमणवयणं । तं वंजणं सक्कयवयणादिभि कप्पयन्तस्स पच्छित्तं भवति ॥१७॥
लहुगो वंजणभेदे, आणादी अत्थभे चरणे य ।
चरणस्स' य भेदेणं, अमोक्ख दिक्खा य अफला उ ॥१८॥ सक्कयमत्ताबिदूअक्खरपयभेएसु वट्टमाणस्स मासलहु । अण्णं सुत्तं करेति चउलहुं । प्राणाप्रणवत्थ मिक्छत्तविराणा य भवंति । एवं सुत्तोयो। सुत्तभेया अत्थभेयो। प्रत्यभेया चरणभेप्रो। चरणभेया प्रमोवखो। मोक्खाभावा दिक्खादयो किरियाभेदा अफला भवंति । तम्हा वंजणभेदो ण कायव्वो। वंजणे त्ति दारं गय।।१८।।
१ जिज्जइ त्ति । ३ चरणस्स य भेदे पुण।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org