Padmapuran Part 3

SR No.: 001824
Original Sutra Author: Dravishenacharya
Author: Pannalal Jain
Publisher: Bharatiya Gyanpith
Publication Year: 2004
Total Pages: 492
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Mythology, & Story
File Size: 13 MB

Page 410

एकोनविंशोत्तरशतं पर्व तत्तस्य वचनं श्रुत्वा हितमत्यन्तनिश्चितम् । मनसा क्षणमालोच्य सर्वकर्तव्यदक्षिणम् ॥१॥ विलोक्याऽसीनमाससमनङ्गलवणात्मजम् । क्षितीश्वरपदं तस्मै ददौ स परमर्द्धिकम् ॥२॥ भनन्तलवणः सोऽपि पितृतुल्यगुणक्रियः । प्रणताऽखिलसामन्तो जातः कुलधुरावहः ॥३॥ परं प्रतिष्ठितः सोऽयमनुरागप्रतापवान् । धरणीमङ्गलं सर्वमापच्च विजयो यथा ॥४॥ सुभूषणाय पुत्राय लकाराज्यं विभीषणः । सुग्रीवोऽपि निजं राज्यमङ्गदाणभुवे ददौ ॥५॥ ततो दाशरथी रामः सविषानमिवेशिवम् । कलत्रमिव चागस्वि राज्यं भरतवजहौ ॥६॥ एक निःश्रेयसस्थान देवासुरनमस्कृतम् । साधकैमुनिभिर्जुष्टं सममानगुणोदितम् ॥७॥ जन्ममृत्युपरित्रस्तः श्लयकर्मकलभृत् । विधिमार्ग वृणोति स्म मुनिसुव्रतदेशितम् । ८॥ बोधिं सम्प्राप्य काकुत्स्थः क्लेशभावविनिर्गतः । अदीपिष्टाधिक मेघवजनिःसृतभानुवत् ॥६॥ अथाईहासनामानं श्रेष्ठिनं द्रष्टुमागतम् । कुशलं सर्वसङ्घस्य पप्रच्छेह सदःस्थितः ॥१०॥ उवाच स महाराज व्यसनेन तवाऽमुना । व्यथनं परमं प्राप्ता यतयोऽपि महीतले ॥११॥ अवबुध्य विबन्धात्मा किल व्योमचरो मुनिः । सुबतो भगवान् प्राप मुनिसुव्रतवंशभृत् ॥१२॥
अथानन्तर शत्रुध्नके हितकारी और दृढ़ निश्चयपूर्ण वचन सुनकर राम क्षणभरके लिए विचारमें पड़ गये । तदनन्तर मनसे विचार कर अनङ्गलवणके पुत्रको समीपमें बैठा देख उन्होंने उसीके लिए परम ऋद्धिसे युक्त राज्यपद प्रदान किया ॥१-२॥ जो पिताके समान गुण और. क्रियाओंसे युक्त था, तथा जिसे समस्त सामन्त प्रणाम करते थे ऐसा वह अनन्तलवण भी कुलका: भार उठानेवाला हुआ ॥३॥ परम प्रतिष्ठाको प्राप्त एवं उत्कट अनुराग और प्रतापको धारण करनेवाले अनन्तलवणने विजय बलभद्रके समान पृथिवीतलके समस्त मङ्गल प्राप्त किये ॥४॥ विभीषणने लंकाका राज्य अपने पुत्र सुभूषणके लिए दिया और सुग्रीवने भी अपना राज्य अङ्गारके पुत्रके लिए प्रदान किया ॥५॥
तदनन्तर जिस प्रकार पहले भरतने राज्य छोड़ दिया था उसी प्रकार रामने राज्यको विष मिले अन्न के समान अथवा अपराधी स्त्रीके समान देखकर छोड़ दिया ॥६॥ जो जन्म-मरणसे भयभीत थे तथा जो शिथिलीभूत कर्म कलङ्कको धारणकर रहे थे ऐसे श्रीरामने भगवान् मुनिसुव्रतनाथके द्वारा प्रदर्शित आत्म-कल्याणका एक वही मागे चुना जो कि मोक्षका कारण था, सुर-असुरोंके द्वारा नमस्कृत था, साधक मुनियों के द्वारा सेवित था तथा जिसमें माध्यस्थ्य भाव रूप गुणका उदय होता था ॥७-८।। बोधिको पाकर क्लेश भावसे निकले राम, मेघ-मण्डलसे निर्गत सूर्य के समान अत्यधिक देदीप्यमान हो रहे थे ।।६।।
अथानन्तर राम सभामें विराजमान थे उसी समय अर्हदास नामका एक सेठ उनके दर्शन करनेके लिए आया था, सो रामने उससे समस्त मुनिसंघकी कुशल पूछी ॥१०॥ सेठने उत्तर दिया कि हे महाराज! आपके इस कष्टसे प्रथिवीतलपर मनि भी परम व्यथाको प्रा हुए हैं ॥११॥ उसी समय मुनिसुव्रत भगवान्की वंश-परम्पराको धारण करनेवाले निबन्ध आत्माके धारक, आकाशगामी भगवान् सुत्रत नामक मुनि रामकी दशा जान वहाँ आये ॥१२॥
१. अनंगलवणः म० । २. अनुरागं प्रतापवान् म०, क० । ३. धरणीमण्डले सर्वे सावथं विजयो यथा म०, क० । धरणीमण्डले सर्वे स्युर+विजया यथा ज०। ४. सापराधं । ५. सदःस्थितम् म० ।

Translation AI Generated

The twenty-first chapter. Having heard his words, which were extremely beneficial and certain, Rama pondered for a moment, considering all his duties. ||1|| Seeing Ananglavana's son sitting there, he bestowed upon him the position of king with supreme power. ||2|| Ananglavana, who was equal to his father in qualities and actions, and who was bowed to by all the chieftains, became the bearer of the family's burden. ||3|| Ananglavana, who was supremely established, full of love and prowess, attained all the auspiciousness of the earth, just as victory does. ||4|| Vibhishana gave the kingdom of Lanka to his son, Subhushan, and Sugriva also gave his kingdom to Angada's son. ||5|| Then, Dasharatha's son Rama, seeing the kingdom like poisoned food or a wicked wife, abandoned it, just as Bharata had done before. ||6|| He chose the one path of liberation, which was worshipped by gods and demons, cherished by the sage-aspirants, and characterized by the emergence of the quality of impartiality. ||7|| Frightened by birth and death, and bearing the stain of karma, Rama embraced the path prescribed by the sage Suvrata. ||8|| Having attained enlightenment, Kakutstha, free from the afflictions of existence, shone brightly, like the sun emerging from the clouds. ||9|| Then, a wealthy merchant named Arhadasa came to see him. Sitting in the assembly, Rama inquired about the well-being of the entire community of monks. ||10|| The merchant replied, "O King, because of your suffering, even the monks on earth have experienced great sorrow." ||11|| At that moment, the sky-faring sage Suvrata, the bearer of the lineage of the sage Suvrata, who was the embodiment of detachment, came to know of Rama's situation and arrived there. ||12||