SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 109
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ कर्णाटवृत्ति जीवतत्त्वप्रदीपिका ५९५ वाक्यानि प्रज्ञाप्यंते कथ्यन्ते यस्यां सा व्याख्याप्रज्ञप्तिनाम पंचममंगं । नाथस्त्रिलोकेश्वराणां स्वामी तीत्थंकरपरमभट्टारकस्तस्य धर्मकथा जीवादिवस्तुस्वभावकथनं । घातिकर्मक्षयानंतरकेवलज्ञानसहोत्पन्नतीर्थकरत्वपुण्यातिशयविजू भितमहिम्नस्तीर्थकरस्य पूर्वाह्नमध्याह्नापराह्ला:र्द्धरात्रिषु षट्-षट् घटिकाकालपर्यतं द्वादशगणसभामध्ये स्वभावतो दिव्यध्वनिरुद्गच्छत्यन्यकालेपि गणधरशक्रचक्रधरप्रश्नानंतरं चोद्भवति । एवं समुद्भूतो दिव्यध्वनिः समस्तासन्नश्रोतृगणानु- . द्दिश्य उत्तमक्षमादिलक्षणं वा धम्म कथयति । अथवा ज्ञातुर्गणधरदेवस्य जिज्ञासमानस्य प्रश्नानुसारेण तदुत्तरवाक्यरूपा धर्मकथातत्पृष्टास्तित्वनास्तित्वादिस्वरूपकथनं । अथवा ज्ञातृणांतीर्थकरगणधरशक्रचक्रधरादीनां धर्मानुबंधिकथोपकथाकथनं ज्ञातृधर्मकथानाम षष्ठमंगं। तो वासयअज्झयणे अंतयडेणुत्तरोववाददसे । पण्हाणं वायरणे विवायसुत्ते य पदसंखा ॥३५७।। तत उपासकाध्ययने अंतकृद्दशे अनुत्तरोपपाददशे। प्रश्नानां व्याकरणे विपाकसूत्रे च पदसंख्या ॥ गणवरदेवप्रश्नवाक्यानि प्रज्ञाप्यन्ते कथ्यन्ते यस्यां सा व्याख्याप्रज्ञप्तिनाम पञ्चममङ्ग । नाथ:-त्रिलोकेश्वराणां स्वामी तीर्थंकरपरमभट्टारकः तस्य धर्मकथा जीवादिवस्तुस्वभावकथनं, घातिकर्मक्षयानन्तरकेवलज्ञानसहोत्पन्नतीर्थकरत्वपुण्यातिशयविजृम्भितमहिम्नः तीर्थकरस्य पूर्वाह्णमध्याह्नापराह्माधरात्रेषु षट्पट्पटिकाकाल- १५ पर्यन्तं द्वादशगणसभामध्ये स्वभावतो दिव्यध्वनिरुद्गच्छति । अन्यकालेऽपि गणधरशक्रचक्रधरप्रश्नानन्तरं चोद्भवति । एवं समुद्भूतो दिव्यध्वनिः समस्तासन्नश्रोतृगणानुद्दिश्य उत्तमक्षमादिलक्षणं रत्नत्रयात्मकं वा धर्म कथयति । अथवा ज्ञातुर्गणधरदेवस्य जिज्ञासमानस्य प्रश्नानुसारेण तदुत्तरवाक्यरूपा धर्मकथा तत्पृष्टास्तित्वनास्तित्वादिस्वरूपकथनं, अथवा ज्ञातृणां तीर्थकरगणधरशकचक्रधरादीनां धर्माऽनुबन्धिकथोपकथाकथनं नाथधर्मकथा ज्ञातृधर्मकथानाम वा षष्ठमङ्गम् ॥३५६॥ अंगमें होता है । क्या जीव है या नहीं है ? क्या जीव एक है या अनेक है ? क्या जीव नित्य है या अनित्य है ? क्या जीव वक्तव्य है या अवक्तव्य है,इत्यादि गणधरदेवके साठ हजार प्रश्न भगवान् अर्हन्त तीर्थकरके पासमें पूछे गये, जिसमें विशेष अर्थात् बहुत प्रकारसे प्रज्ञाप्यन्ते कहे जाते हैं,वह व्याख्याप्रज्ञप्ति नामक पाँचवाँ अंग है। नाथ अर्थात् तीनों लोकोंके ईश्वरोंका स्वामी तीर्थकर परम भट्टारककी धर्मकथा-जीवादि वस्तुओंके स्वभावका २५ कथन, कि घातिकों के क्षयके अनन्तर केवलज्ञानके साथ उत्पन्न तीर्थंकर नामक पुण्यातिशयसे जिनकी महिमा बढ़ गयी है, उन तीर्थंकरकी पूर्वाल, मध्याह्न, अपराल और अर्धरात्रिमें छह-छह घड़ी काल पर्यन्त बारह गणोंकी सभाके मध्य स्वभावसे दिव्यध्वनि खिरती है, अन्य समयमें भी गणधर, इन्द्र और चक्रवर्तीके प्रश्न करनेपर खिरती है। इस प्रकार उत्पन्न हुई दिव्यध्वनि समस्त निकटवर्ती श्रोतागणोंके उद्देशसे उत्तमक्षमादि लक्षणरूप रत्नत्रयात्मक धर्मका कथन करती है। अथवा ज्ञाता जिज्ञासु गणधर देवके प्रश्नके अनुसार उत्तर वाक्यरूप धर्मकथा, पछे गये अस्तित्व-नास्तित्व आदिके स्वरूपका कथन अथवा ज्ञाता तीर्थकर गणधर इन्द्र,चक्रवर्ती आदिके धर्मानुबन्धी कथोपकथन जिसमें हों, वह ज्ञातृधर्मकथा नामक छठा अंग है ॥३५६॥ For Private & Personal Use Only Jain Education International www.jainelibrary.org
SR No.001817
Book TitleGommatasara Jiva kanda Part 2
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNemichandra Siddhant Chakravarti, A N Upadhye, Kailashchandra Shastri
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year1997
Total Pages612
LanguagePrakrit, Hindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari, Philosophy, Religion, & Karma
File Size14 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy