SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 425
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ कर्णाटवृत्ति जीवतत्त्वप्रदीपिका ३६७ जिनेंद्रचंद्रे जिन इंद्रो येषां ते जिनेंद्राः सम्यग्दृष्टयस्तेषां। चंद्र इव चंद्रः भवतापाज्ञानतमोविनाशकत्वात्तस्मिन् जिनेंद्रचंद्रे। इंतप्प जिनेंद्रचंद्रनोळंगोपांगनामकर्मोदयविदं हृदयांतर्भागदोलक्कुं। तत्परिगमनकारणमप्प मनोवार्गणास्कंधंगळागमनदत्तणिदं द्रष्यमनःपरिणमनप्राप्तिरूपप्रयोजनदर्ताणदं पूर्वोक्तनिमित्तदिदं मुख्यमप्प भावमनोयोगाभावदिदमुपचारदिदं मनोयोगमुंटे विंतु पेळल्पटुदु। अथवात्मप्रदेशंगळ्गे कर्मनोकाकर्षणशक्तिरूपमप्प भावमनोयोगमामनोयोगदिदं समुद्भूतमप्प मनोवरर्गणाद्रव्यमनःपरिणमनरूपं द्रव्यमनोयोगमुमी गाथासूत्रदिदं भाषितमायतु । पूर्वोक्तोपचारक्क प्रयोजनं तु मते सर्वजीवदययुं तत्वार्थदेशन शुक्लध्यानादिकम दितु तु शब्ददिदं सूचितमान्तु । अनंतरं काययोगमं पेळ्वातं मुन्नमौदारिककाययोगमं निरुक्तिपूर्वकं पेळ्दपं । पुरुमहदुदारुरालं एयट्ठो संविजाण तम्हि भवं । ओरालियं ति उच्चइ ओरलियकायजोगो सो ॥२३०॥ पुरुमहदुदारुरालं एकार्थः संविजानीहि । तस्मिन् भवं औदारिकमित्युच्यते औरालिककाययोगः सः॥ nanawwwmorrowamannar जिन ' जिनेन्द्रचन्द्रे-जिनः इन्द्रो येषां ते जिनेन्द्राः सम्यग्दृष्टयः, तेषां चन्द्र इव चन्द्रः, भवतापाज्ञानतमो- १५ विनाशकत्वात् तस्मिन् जिनेन्द्र चन्द्रे अङ्गोपाङ्गनामकर्मोदयेन द्रव्यमनो विकसिताष्टदलपद्माकारेण हृदयान्तर्भागे भवति । तत्परिणमनकारणमनोवर्गणास्कन्धानामागमनाद् द्रव्यमनःपरिणमनेन प्राप्तिरूपप्रयोजनात पूर्वोक्तनिमित्तात मुख्पभावमनोयोगाभावाच्चोपचारेण मनोयोगोऽस्तीत्युच्यते । अथवा आत्मप्रदेशानां कर्मनोकर्माकर्षणशक्तिरूपो भावमनोयोगः तत्समुद्भूतो मनोवर्गणानां द्रव्यमनःपरिणमनरूपो द्रव्यमनोयोगश्चानेन गाथासूत्रेण भाषितो जातः । पूर्वोतोपचारस्य प्रयोजनं तु सर्वजीवदयातत्त्वार्थदेशनाशुक्लध्यानादिकमिति तुशब्देन सूचितम् ।।२२९॥ २० अथ काययोगं कथयन् प्रथमौदारिककाययोग निरुक्तिपूर्वकं कथयति जिन जिनका इन्द्र हैं,वे जिनेन्द्र अर्थात् सम्यग्दृष्टि हैं। भवरूप सन्ताप और अज्ञानरूप अन्धकारका विनाशक होनेसे उन जिनेन्द्रों के लिए जो चन्द्रमाके तुल्य हैं, उन जिनेन्द्रचन्द्रमें अंगोपांग नाम कर्मका उदय होनेसे हृदयके अन्तर्भागमें खिले हुए आठ दलवाले कमलके आकार द्रव्यमन होता है । उसके परिणमनमें कारण मनोवर्गणाके स्कन्धोंके आनेसे २५ द्रव्यमनका परिणमन होता है। अतः प्राप्तिरूप प्रयोजनसे तथा पूर्वोक्त निमित्तसे और मुख्य मनोयोगका अभाव होनेसे उपचारसे मनोयोग कहा है। अथवा आत्मप्रदेशोंके कर्म और नोकर्मको आकृष्ट करनेकी शक्तिरूप भावमनोयोग है। उससे उत्पन्न हुआ मनोवर्गणाका द्रव्यमनरूपसे परिणमनेरूप द्रव्यमनोयोग है। यह इस गाथासूत्रसे कहा गया है। पूर्वोक्त उपचारका प्रयोजन तो सब जीवोंपर दया, तत्त्वार्थका उपदेश, शुक्लध्यान आदिका केवलीमें ३० होना है । यह 'तु' शब्दसे सूचित किया है ॥२२९।। ___आगे काययोगका कथन करते हुए निरुक्तिपूर्वक प्रथम औदारिक काययोगको कहते हैं Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001816
Book TitleGommatasara Jiva kanda Part 1
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNemichandra Siddhant Chakravarti, A N Upadhye, Kailashchandra Shastri
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year2000
Total Pages564
LanguageHindi, Prakrit
ClassificationBook_Devnagari, Philosophy, Religion, & Karma
File Size13 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy