SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 356
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ २९८ गो. जीवकाण्डे वेंद्रियाणि येषां ते त्रोंद्रियाः। चत्वार्येवेंद्रियाणि येषां ते चतुरिंद्रियाः। पंचैवेंद्रियाणि येषां ते पंचेंद्रियाः। एंदितु व्युत्पत्तिसिद्धंगळप्पुवु । अनंतरं स्पर्शनार्दीद्रियंगळ्गे विषयक्षेत्रपरिमाणमं पेळ्दपं । धणुवीसडदसयकदी जोयणछादालहीणतिसहस्सा । अट्ठसहस्स धणूणं विसया दुगुणा असण्णित्ति ॥१६८॥ धनुव्विशत्यष्टदशकृतिर्योजनानां षट्चत्वारिंशद्धीनत्रिसहस्राणि । अष्टसहस्रं धनुषणं विषया द्विगुणा असंज्ञिपय्यंतं॥ एकेद्रियजीवक्के स्पर्शनेंद्रियविषयक्षेत्रं विंशतिकृतिदंडप्रमितमक्कं ४०० । द्वीदियाद्यसंजिपथ्यंत स्पर्शनेंद्रियविषयक्षेत्रंगळु द्विगुणद्विगुणक्रमंगळप्पुवु ८०० । १६०० । ३२०० । ६४०० । द्वौद्रियजीवक्के रसनेंद्रियविषयमष्टकृतिदंडप्रमाणमक्कं ६४॥ त्रौंद्रियादियसंज्ञिपंचेंद्रियावसानमाद जीवंगळ्गे रसनेंद्रियविषयक्षेत्रंगळु द्विगुणद्विगुणक्रमंगळप्पवु । १२८ । २५६ । ५१२ । त्रोंद्रियजीवक्के घ्राणेंद्रियविषयक्षेत्रं दशकृतिवंडपरिमितमकुं । १००। चतुरिंद्रियादिगळ्गे घ्राणेंद्रियविषयक्षेत्रंगळु द्विगुणद्विगुणक्रमंगळप्पुवु । च २०० । अ ४०० । चतुरिंद्रियजीवक्के चक्षुरिद्रियविषयक्षेत्रं षट्चत्वारिंशन्न्यूनत्रिसहस्रयोजनपरिमितमक्कुं।२९५४ । १५ वृद्धानि भवन्ति । एकमेव इन्द्रियं येषां ते एकेन्द्रियाः । द्वे एव इन्द्रिये येषां ते द्वीन्द्रियाः । त्रीण्येवेन्द्रियाणि येषां ते त्रीन्द्रियाः । चत्वारि एव इन्द्रियाणि येषां ते चतुरिन्द्रियाः । पञ्चैव इन्द्रियाणि येषां ते पञ्चेन्द्रिया इति व्युत्पत्तिसिद्धत्वात् ॥१६७॥ अथ स्पर्शनादीन्द्रियाणां विषयक्षेत्र प्रमाणयति एकेन्द्रियजीवस्य स्पर्शनेन्द्रियविषयक्षेत्र विंशतिकृतिदण्डप्रमितं भवति । ४०० । द्वीन्द्रियाधसंज्ञिपर्यन्तं स्पर्शनेन्द्रियविषयक्षेत्राणि द्विगुणद्विगुणक्रमाणि भवन्ति । ८०० । १६०० । ३२०० । ६४०० । द्वीन्द्रियजीवस्य २. रसनेन्द्रियविषयक्षेत्रम् अष्टकृतिदण्डप्रमाणं भवति । ६४ । कोन्द्रियाद्यसंज्ञिपश्चेन्द्रियावसानजीवानां रसनेन्द्रिय विषयक्षेत्राणि द्विगुणद्विगुणक्रमाणि भवन्ति । १२८ । २५६ । ५१२ । त्रीन्द्रियजीवस्य घ्राणेन्द्रियविषयक्षेत्र दशकृतिदण्डपरिमितं भवति १००। चतुरिन्द्रियासंज्ञिपञ्चेन्द्रियजीवयोर्घाणेन्द्रियविषयक्षेत्रं द्विगुणद्विगुणक्रम भवति । २०० । ४०० । चतुरिन्द्रियजीवस्य चक्षुरिन्द्रियविषयक्षेत्रं षट्चत्वारिंशन्न्यूनत्रिसहस्रयोजनप्रमितं हैं। जिनके दो ही इन्द्रियाँ हैं,वे दोइन्द्रिय हैं। जिनके तीन ही इन्द्रियाँ हैं, वे तेइन्द्रिय हैं। २५ जिनके चार ही इन्द्रियाँ हैं, वे चौइन्द्रिय हैं और जिनके पाँच इन्द्रियाँ हैं , वे पंचेन्द्रिय हैं। इस तरह प्रत्येककी व्युत्पत्तिसे सिद्ध है ॥१६७॥ आगे स्पर्शन आदि इन्द्रियोंके विषयभूत क्षेत्रका परिमाण कहते हैं एकेन्द्रिय जीवके स्पर्शन इन्द्रियके विषयका क्षेत्र बीसकी कृति अर्थात् ४०० धनुष प्रमाण है। दो इन्द्रियसे लेकर असंज्ञी पंचेन्द्रियपर्यन्त जीवोंके स्पर्शन इन्द्रियके विषयका क्षेत्र क्रमसे दूना-दूना होता है-८००।१६००।३२००।६४००। दो इन्द्रिय जीवके रसना इन्द्रियके विषयका क्षेत्र आठकी कृति अर्थात् ६४ धनुष प्रमाण होता है। तेइन्द्रियसे लेकर असंज्ञी पंचेन्द्रियपर्यन्त जीवोंके रसना इन्द्रियका विषयक्षेत्र क्रमसे दूना-दूना १२८१२५६।५१२ धनुष होता है। तेइन्द्रिय जीवके घ्राणेन्द्रियका विषयक्षेत्र दसकी कृति अर्थात् १०० धनुष होता है। चतु रिन्द्रिय और असंज्ञी पञ्चेन्द्रिय जीवोंके घ्राणेन्द्रियका विषयक्षेत्र दूना-दूना २००।४०० धनुष ३५ होता है । चतुरिन्द्रिय जीवके चक्षु इन्द्रियके विषयका क्षेत्र छियालीस कम तीन हजार योजन Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001816
Book TitleGommatasara Jiva kanda Part 1
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNemichandra Siddhant Chakravarti, A N Upadhye, Kailashchandra Shastri
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year2000
Total Pages564
LanguageHindi, Prakrit
ClassificationBook_Devnagari, Philosophy, Religion, & Karma
File Size13 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy