SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 355
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ कर्णाटवृत्ति जीवतत्त्वप्रदीपिका २९७ अनंतरं तथाविधंद्रियंगळिंदमुपलक्षितंगळप्प जीवंगळं पेळ्दपं: फासरसगंधरूवे सद्दे णाणं च चिण्हयं जेसि । इगिवितिचदुपंचिंदिय जीवा णियभेयभिण्णाओ ॥१६६।। स्पर्शरसगंधरूपे शब्दे ज्ञानं च चिह्न येषां । एकद्वित्रिचतुः पंचेंद्रिय जीवा निजभेदभिन्नाः॥ आवुवु केलवु जीवंगळगे स्पर्शदोळे ज्ञानं चिह्नमा जीवंगळेकेंद्रियजीवंगळु । आवुवु कलवक्क ५ स्पर्शदोळं रसदोळं ज्ञानं चिह्नमा जीवंगळु द्वौद्रियंगळु । आवुवु केलवक्के स्पर्शदोळं रसदोळं गंधदोळं ज्ञानं चिह्नमा जीवंगळु त्रींद्रियंगळु । आवुवु केलवल्के स्पर्शदोळं रसदोळं गंधर्वाळं रूपदोळं ज्ञानं चिह्नमा जीवंगळ चतुरिं द्रियंगळु । आवुवु केलवक्के स्पर्शदोळं रसोळं गंधदोळं रूपदोळं शब्ददोलं ज्ञानं चिह्नमा जीवंगळु पंचेद्रियंगळु । आ एल्ला जीवंगळं निजनिजभेदप्रभेदभिन्नगळि. दितरियल्पडुवुवु। अनंतरमेकेंद्रियादिजीवंगळ्गे संभविसुविद्रियसंख्याप्ररूपणात्थं पेळ्दपं । एइंदियस्स फुसणं एक्कंचि य होदि सेसजीवाणं । होति कमवढियाई जिब्भाघाणच्छिसोत्ताई ॥१६७।। एकेंद्रियस्य स्पर्शनमेकमेव भवति शेषजीवानां। भवंति क्रमवद्धितानि जिह्वाघ्राणाक्षिश्रोत्राणि । एकेंद्रियजीवक्के स्पर्शनमो दे इंद्रियमक्कुं। शेषद्वींद्रियादिजीवंगळ्गे जिह्वाघ्राणाक्षिश्रोत्रंगळू क्रमदिदमेकैकवृद्धंगळप्पुवु । एकमेवेंद्रियं येषां ते एकेंद्रियाः। द्वे एवेंद्रिये येषां ते द्वींद्रियाः। त्रीण्ये अथ तथाविधेन्द्रियोपलक्षितजीवानाह येषां जीवानां स्पर्श ज्ञानं चिह्न ते जीवा एकेन्द्रियाः । येषां स्पर्शरसयोनि चिह्न ते जीवा द्वीन्द्रियाः । येषां स्पर्शरसगन्धेषु ज्ञानं चिह्न ते जीवास्त्रीन्द्रियाः । येषां स्पर्शरसगन्धरूपेषु ज्ञानं चिह्न ते जीवाश्चतु- २० रिन्द्रियाः । येषां स्पर्शरसगन्धरूपशब्देष ज्ञानं चिह्न ते जीवाः पञ्चेन्द्रियाः। ते सर्वेऽपि जीवा निजनिजभेदभिन्ना इति ज्ञातव्याः ॥१६६।। अथैकेन्द्रियादिजीवानां संभवदिन्द्रियसंख्यां प्ररूपयति एकेन्द्रियजीवस्य एक स्पर्शनमेव भवति । शेषद्वीन्द्रियादिजीवानां जिह्वाघ्राणाक्षिश्रोत्राणि क्रमेणैकैकआगे इन्द्रियोंसे युक्त जीवोंको कहते हैं जिन जीवोंका चिह्न स्पर्श विषयक ज्ञान है ,वे जीव एकेन्द्रिय हैं। जिनका चिह्न स्पर्श और रसका ज्ञान है , वे जीव दोइन्द्रिय हैं। जिनका चिह्न स्पर्श, रस और गन्धका ज्ञान है,वे जीव तेइन्द्रिय हैं। जिनका चिह्न स्पर्श, रस, गन्ध और रूपका ज्ञान है, वे जीव चतुरिन्द्रिय हैं। जिनका चिह्न स्पर्श, रस, गन्ध, रूप और शब्दका ज्ञान है,वे जीव पंचेन्द्रिय हैं। ये सब जीव अपने-अपने भेदसे अनेक प्रकारके हैं ॥१६६।। आगे एकेन्द्रिय आदि जीवोंके सम्भाव्य इन्द्रियोंकी संख्या कहते हैं एकेन्द्रिय जीवके एक स्पर्शन ही होती है । शेष दो इन्द्रिय आदि जीवोंके जिह्वा, घ्राण, चक्षु और श्रोत्रमें-से क्रमसे एक-एक अधिक होती है । जिनके एक ही इन्द्रिय है,वे एकेन्द्रिय २५ १. म स्पर्शन । २. म रसन । ३. म स्पर्शन । ४. म घालु । स्पर्शनदोलं। ५. म भालु स्पर्शन दोलं । ६. मगलेदरियल्प। ३८ Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001816
Book TitleGommatasara Jiva kanda Part 1
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNemichandra Siddhant Chakravarti, A N Upadhye, Kailashchandra Shastri
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year2000
Total Pages564
LanguageHindi, Prakrit
ClassificationBook_Devnagari, Philosophy, Religion, & Karma
File Size13 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy