SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 101
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ कर्णाटवृत्ति जीवतत्त्वप्रदीपिका मिथ्यादृष्टौ खल्बौदयिको भावः। द्वितीये पुनः पारिणामिको भावः। मिश्रे क्षायोपशमिकोऽविरतसम्यग्दृष्टौ त्रय एव ॥ मिथ्यादृष्टियोळ्दर्शनमोहोदयजनितौदयिकभावमतत्त्वार्थश्रद्धानलक्षणमक्कं स्फुटमागि । द्वितीयगुणस्थानदोळु मत्ते पारिणामिकभावमक्कुमेल्लि दर्शनमोहोदयादि निरपेक्षमंटप्पुदत्तणिदं । मिश्रगुणस्थानदोळु क्षायोपशमिकभावैमक्कुमदेते दोडेमिथ्यात्वप्रकृतिय सव्वधातिस्पर्धकंगळु दयाभावलक्षणक्षयदोळं सम्यग्मिथ्यात्वप्रकृत्युदयमुंटागुत्ति- ५ रलु मनुदयप्राप्तनिषेकंगळुपशमदोळं समुद्भूतमप्युदो कारणमागि। अविरतसम्यग्दृष्टियोळीपर्शमक, क्षायोपशमिक, क्षायिकसम्यक्त्वमुदितु भावत्रितयमा मल्लिदर्शनमोहदुपशमदतणिदं औपशमिकसम्यक्त्वम, दर्शनमोहक्षयोपशमदत्तणिदं क्षायोपशमिकमप्प वेदकसम्यक्त्वमुं, दर्शनमोहक्षयदत्तणिदं क्षायिकसम्यक्त्वमुमक्कु। ई पेळल्पट्ट भावंगले संभवनियमनिमित्तमं प्रतिपादिसल्वेडि मुंदण सूत्रावतारं। एदे भावा णियमा दंसणमोहं पडुच्च भणिदा हु । चारित्तं पत्थि जदो अविरद अंतेसु ठाणेसु ॥१२॥ एते भावा नियमाद्दर्शनमोहं प्रतीत्य भणिता खलु । चारित्रं नास्ति यतोऽविरतान्तेषु स्थानेषु ॥ इंतु पेरिगे पेठल्पटौदयिकादिभावंगळु नियमदिदं दर्शनमोहमनुदेशिसि स्फुटमागि पेळल्पट्टवु । आवुदोंदु कारदमविरतांतमप्प गुणस्थानंगळोळु चारित्रमिल्लदु कारणमागि १५ चारित्रमोहमनुदेशिसि पेळल्प टुदिल्ल। अरिदं सासादनगुणस्थानदोळनंतानुबंधिकषायमुंटास्थाने क्षायोपशमिकभावो भवति । कुतः ? मिथ्यात्वप्रकृतेः सर्वधातिस्पर्धकानामुदयाभावलक्षणे क्षये सम्यग्मिध्यात्वप्रकृत्युदये विद्यमाने सत्यनुदयप्राप्तिनिषेकाणां उपशमे च समुद्भूतत्वादेव कारणात् । अविरतसम्यग्दृष्टिगुणस्थाने औपशमि कसम्यक्त्व-शायोपशमिकरूपवेदकसम्यक्त्व-क्षायिकसम्यक्त्वनामानस्त्रयो भावा भवन्ति । तत्र दर्शन मोहोपशमस्य क्षयोपशमस्य क्षयस्य च संभवात् ॥११॥ एषामुक्तभावानां संभवनियमस्य निमित्तमाह- २० एते प्रागुक्तोदयिकादयो भावाः नियमाद् दर्शनमोहं प्रतीत्य-आश्रित्यैव, भणिता:-कथिताः भवन्ति खलु-स्फुट, यतः कारणादविरतान्तेषु चतुर्यु गुणस्थानेषु चारित्रं नास्तीति कारणात् ते चारित्रमोहं प्रतीत्य न भणिताः । तेन सासादनगुणस्थाने अनन्तानुबन्ध्यन्यतमोदये विद्यमानेऽपि तद्विवक्षया पारिणामिकभावः आर्षे प्रतिपादित इति जानीहि । अनन्तानुबन्ध्यन्यतमोदयविवक्षया तु औदयिकभावोऽपि भवेत् ॥१२।। होता है, क्योंकि मिथ्यात्व प्रकृति के सर्वघाति स्पर्द्धकोंका उदयके अभावरूप क्षय होनेपर २५ तथा सम्यमिथ्यात्व प्रकृतिका उदय रहते हुए और अनुदय प्राप्त निषेकोंका उपशम होनेपर मिश्रगुणस्थान होता है। अविरत सम्यग्दृष्टि गुणस्थानमें औपशमिक सम्यक्त्व, क्षायोपशमिक रूपवेदक, तथा क्षायिक सम्यक्त्व नामके तीन भाव होते है, क्योंकि इस गुणस्थानमें दर्शनमोहका उपशम, क्षयोपशम तथा क्षय होता है ॥११॥ ___आगे इन भावोंके होनेका कारण कहते हैं-ये जो ऊपर औदयिक आदि भाव कहे हैं, ३० वे नियमसे दर्शनमोहकी अपेक्षासे ही कहे हैं। क्योंकि अविरत सम्यग्दृष्टिपर्यन्त चार गुणस्थानोंमें चारित्र नहीं होता। इस कारणसे वे भाव चारित्रमोहका आश्रय लेकर नहीं कहे हैं। इससे सासादन गुणस्थानमें अनन्तानुबन्धी-क्रोध-माया लोभमें-से किसी एक कषायका १. क. भामतत । २. मक्कुमिल्लि । ३. म दत्तणि । ४. म भावमदेते । ५. म यमुगुटा । ६. ममप्पुदे । ७. म पशमिकं । ८. कमनिमिमं । ९. म कषायोदयमुं। ३५ Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001816
Book TitleGommatasara Jiva kanda Part 1
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNemichandra Siddhant Chakravarti, A N Upadhye, Kailashchandra Shastri
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year2000
Total Pages564
LanguageHindi, Prakrit
ClassificationBook_Devnagari, Philosophy, Religion, & Karma
File Size13 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy