________________
" एषः ऋतुसंवत्सरः, ऋतवो लोकप्रसिद्धाः वसन्तादयः तत्प्रधानः संवत्सरः ऋतुसंवत्सरः, अस्य चापरमपि नामद्वयमस्ति, तद्यथा, कर्भसंवत्सरः सावनसंवत्सरः, तत्र कर्मलौकिको व्यवहारस्तत्प्रधानः संवत्सरः कर्मसंवत्सरः, लोकोहि प्रायः सर्वोप्यनेनैव संवत्सरेण व्यवहरति ।"
અર્થાત–આ ઋતુ સંવત્સર છે. લોકપ્રસિદ્ધ વસંત વિગેરે ઋતુઓ પ્રધાન છે જેમાં તે ઋતુસંવત્સર. આના બીજા પણ બે નામે છે. ૧-કર્મસંવત્સર અને ૨-સાવનસંવત્સર. લૌકિક
વ્યવહાર પ્રધાન છે જેમાં તે કર્મસંવત્સર કહેવાય છે. પ્રાયઃ કરીને નિશ્ચય પૂર્વક લેકે આ સંવત્સરથી જ વ્યવહાર કરે છે. યુગમાં “સાતોઃ સંવત્સ0 રન માર્વિમળમાને છે - બ્રિમણા મવનિત” કર્મસંવત્સરના ૬૧ માસ થાય છે, અને જેના યુગમાં ૧૮૩૦ અહોરાત્ર કરવામાં આવે છે.
૩-જે સંવત્સરમાં ચંદ્રની સાથે મને પ્રાપ્ત કરેલ છે જેમણે, એવા વિષમચારી માસથી જુદા નામવાળા નક્ષત્રો તે તે પૂર્ણિમાને સમાપ્ત કરે તે અને ઠંડક આતપ રાગાદિ દેશની બહુલતા વડે પરિણામમાં દારૂણ એવો કટુક છે જેમાં અને ઘણું પાણી છે જેમાં તે ચન્દ્રસંવત્સર કહેવાય.
" चान्द्रमासे रात्रिन्दिवा परिमाणचिंतायामेकोनत्रिंशद्रात्रिन्दिवानि द्वात्रिंशद् द्वाष्टिभागा रात्रि दिवस्य, एतद् द्वादशभिर्गुण्यते, जातानि त्रीणि शतानि चतुष्पंचाशद् अधिकानि रात्रिं दिवानां द्वादश च द्वाषष्टि भागा रात्रिंदिवस्य एवं परिमाणश्चान्द्रः संवत्सरः । "
૬. મુ. સૂર્યપ્રજ્ઞપ્તિ પ્રા. પ્રા. ૨૦ પ્રા. ૧૦. ૭. મુ. જ્યોતિષ્કરંડક ગાથા ૫૮ મીની વૃત્તિમાં પૃ. ૩૧ મે. ૮ મુસૂર્યપ્રજ્ઞપ્તિ પ્રારા પ્રા. ૨૦ પ્રા. ૧૦ પાને ૧૭ર પરથી ૯. મુજ્યોતિષ્કરંડક ગાથા ૩૫ ની વૃત્તિમાં.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
