________________
૧૦૪ मूल्यं ददाति प्रतीच्छति वेति गम्यं, अल्पमूल्यत्वेन तदन्तर्गत
?, સુવિશેષ વિના વિરો વિનિ, શોર્થ ? तुलारोपणाधवसरे तु तेषामपि पार्थक्येन गणनादिति । एवं त्रुटिततिथि संयुक्तातिथिः कारणविशेषे [पयोगिनी भवन्त्यपि न पुनर्बलवत् कार्य विहाय स्वकार्यस्यवोपयोगिनी, नहि अपरीक्षकचौरादिहस्तगततव्यतिरिक्तं रत्नसंयुक्तं तानं ताम्रमूल्येनैवोपलभ्यते, तद्धस्तगतं तूपलभ्यतेऽपि, यदुक्तं ललितविस्तरा टिप्पनके "नार्घन्ति रत्नानि समुद्रजानि, परीक्षका यत्र न सन्ति देशे। आभीरघोषे किल चन्द्रकान्तं ત્રિમિટેડ ઇવનિ નોખા રૂતિ થાર્થ દા*
ભાવાર્થ——“ કેવલ રત્નો પડી ન જાય તેવા અભિપ્રાયવાળા પુરૂષથી લગાવેલી જે તામ્ર વિગેરે ધાતુઓ, તેમાં લાગેલા અથવા પડવાના ભયથી વસ્ત્રમાં બંધાયેલાં પણ રને અન્ય સંગી કહેવાય છે. જેમ રત્નનો અથ પુરૂષ વસ્ત્રથી બંધાયેલ યા તાંબાથી જડેલ રને પણ ગ્રહણ કરે છે, કેમકે–વસ્ત્ર કે તામ્ર સંબંધી રત્ન પિતાને સ્વભાવ ન છોડતાં પિતાનું કાર્ય કરવામાં સમર્થ જ છે. નહિ તો તેવા પ્રકારના મૂલ્યને પ્રાપ્ત ન જ કરી શકે. ત્રાંબાવાળા રત્નના સ્થાનમાં વહાલું તેનું પણું ગ્રહણ કરાતું નથી, કારણ કે-તે સોનું રત્નના કાર્યને કરતું નથી. તેમ હવે કારણવિશેષ શિવાય ત્યાં તેરસની સંજ્ઞાની શંકા પણ ન કરવી. આ વસ્તુ કહેવા માટે ઉત્તરાર્થથી દષ્ટાન્ત આપે છે. તે તામ્ર યુક્ત રત્નમાં ત્રાંબાનું મૂલ્ય કઈ આપતું નથી એમ ન કહે. કારણ કે-ત્રાંબાનું મૂલ્ય હોવાથી તેમાં જ આવી જાય છે. હેતુ વિશેષ વિના જ્યારે ત્રાજવાં પર આરોપણનો વખત ઉપસ્થિત થાય છે, ત્યારે તે ત્રાંબાઓની પણ જુદી રીતે ગણના થાય છે. એવી રીતે ક્ષયતિથિથી યુક્ત તિથિ કારણવિશેષમાં જ ઉપયોગિની
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
