________________
તેની જ ક્રિયા ગણાય છે. પૌષધ - પ્રતિક્રમણ - ઉપવાસ - દેવવંદન - વિગેરે જે કોઈ ક્રિયા તે પર્વતિથિ નિમિત્તક હોય, તે સર્વજોની જ ગણાય છે. અને પૂર્વાચાર્ય ભગવંતોને પણ એ પ્રમાણે સંમત હોય, એમ જણાય છે. જેથી આજે પણ સર્વમાન્ય રીતે એમ જ બોલાય છે, ને મનાય છે, ને કરાય છે. સવારમાં બીજી આઠમ કે બીજી ચૌદશ કે બીજી પૂનમ માત્ર બે ત્રણ ઘડી જ હોય, પછી તરત નોમ, પૂનમ કે એકમ બેસી જવા છતાં, પૌષધ - ઉપવાસ - પ્રતિક્રમણ વિગેરે નોમના, પૂનમના, કે એકમના ગણાતાં નથી, મનાતા નથી, કોઈ એ પ્રમાણે કદી કહેતા પણ નથી. વ્યવહાર કરતા પણ નથી. આ એક સર્વમાન્ય અને નિર્વિવાદ સિદ્ધ બાબત છે. ૧)એટલે કે સાતમના ભાગમાં તથા નોમના ભાગમાં પણ વાસ્તવિક રીતે તો ક્ષયે - પૂર્વાના બળથી એક જાતનો ગર્ભિત રીતે ઉપચાર પણ હોય છે. બનેય બાજુ સાક્ષાત્ આઠમ તો નથી જ, તેથી જેટલા ભાગમાં આઠમ નથી, એટલા ભાગમાં તો ઉપચાર થાય છે. અને ઉપચારના બળથી સાતમનો ભાગ – અને નોમનો ભાગ - આઠમ બની રહે છે. એવો ઉપચાર કરવાનું બળ ક્ષયે - પૂર્વા, પ્રઘોષ આપે છે. એ જ પ્રમાણે - ૨) બે ઘડીની બીજી પર્વતિથિ ૬૦ ઘડીની બનાવાય છે. તે પણ ક્ષયે પૂર્વાના પ્રદોષના બળથી જ. કેમકે બે ઘડી પછી આવનારી પછીની તિથિ છતાં, પછીની ન ગણાતાં આખો દિવસ આઠમ જ ગણાય છે. નોમ કે નોમની ક્રિયા ગણાતી નથી. આ જાતની ચાલી આવતી આચરણાએ મોટામાં મોટું સ્પષ્ટ પ્રમાણ હોવાનું આપણે જાણી શકીએ છીએ જેમાં કશોય વિસંવાદ નથી –
બેમાંની પૂર્વની તિથિ ફલ્યુ હોવાથી પહેલી પૂનમને કે અમાસને ચૌદશ પર્વતિથિ કેમ બનાવી શકાય ? પહેલી ૧૫ કે અમાસ, પૂનમ કે અમાસ વિગેરે તરીકે ફલ્ગ છે. પરંતુ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
