________________
१५६..
त्रिविक्रम-प्राकृत-व्याकरण णेऽम्हे ह्यम्हाह्यम्हेऽम्ह भिसा ॥ २२ ।।
भिस् प्रत्ययके साथ अस्मद् शब्दको णे, अम्हेहि, अम्हाहि, अम्हे और अम्ह ऐसे पाँच आदेश प्राप्त होते हैं । उदा.णे करं, इत्यादि ॥ २२ ॥ मइ मम मह मज्झ ङसौ ॥ २३ ।।
. ङसि यानी पंचमी एकवचन प्रत्यय आगे होनेपर, अस्मद् शब्दको मह मम, मह, मज्झ ऐसे चार आदेश प्राप्त होते हैं। सिके (प्रत्यय) यथाप्रास होतही हैं । उदा.-मईहिंतो मइत्तो मईमो मईउ । इसीप्रकार-ममाहितो ममत्तो ममाउ ममाहि ममा। इसीतरह-महाहितो महत्तो मज्झाहितो मज्झत्तो, इत्यादि
अम्ह मम भ्यसि ॥ २४ ॥
भ्यस् यानी पंचमी बहुवचन प्रत्यय आगे होनेपर, अस्मद् शन्दको अम्ह और मम ऐसे दो आदेश प्राप्त होते हैं । उदा.-अम्हाहितो अम्हेहितो अम्हत्तो अम्हाओ अम्हाउ अम्हासुतो अम्हेसुंतो अम्हाहिं अम्हे हिं। ममाहितो ममेस्तिो ममत्तो ममाओ ममाउ ममासुंतो ममाहि ॥ २४ ।।
अम्हं मज्झं मज्झ मइ मह महं मे च ङसा ॥ २५ ॥ ____ उस् प्रत्ययके साथ अस्मद् शब्दको अम्हं, मज्झं, मज्झ, मइ, मह, महं, मे. ऐसे सात आदेश, और (सूत्रमेंसे) चकारके कारण (२.३.२४ मेंसे) अम्ह और मम (ये दो आदेश) प्राप्त होते हैं । उदा. अम्हं, इत्यादि ॥ २५॥
अम्हे अम्हो अम्हाण ममाण महाण मज्झाण मज्झाम्हाम्हं णे णो आमा।। २६।।
आम् प्रत्ययके साथ अस्मद् शब्दको अम्हे, अम्हो, अम्हाण, ममाण, महाण, मझाण, मज्झ, अम्ह, अम्हं णे और णो ऐसे ग्यारह आदेश प्राप्त होते हैं। उदा.-अम्हे पण, इत्यादि । 'क्त्वासुपोस्तु सुणात्' (१.१.४३) सूत्रानुसार अनुस्वार प्राप्त होनेपर, अम्हाणं (ममाण, महाणं, मज्झाणं)। इसीतरह (कुल) पंद्रह रूप होते हैं ।। २६ ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
