SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 133
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ १२० हि हि हि भिसः || ५ ॥ संज्ञाके आगे आनेवाले भिस् प्रत्ययके सानुस्वार हि, सानुनासिक हि और केवल हि होते हैं । उदा - वच्छेहिं वच्छेहिँ वच्छेहि । धणेहिं धणेहिं धणेहि । मालाहि मालाहिँ मालाहि । गिरीहिं गिरीहिं गिरीहि । बुद्धीहिं बुद्धीहिँ बुद्धीहि । दहीहं दहीहिँ दहीहि । गामणीहिं गामणीहिँ गामणीहि । गोरीहिं गोरीहिँ गोरीहि । तरूहि तरूहिँ तरूहि । घेणूहिं घेणूहिँ घे । वहिं वहिँ वहूहि । महूहिँ महूहिँ महूहि । इत्यादि ॥ ५ ॥ त्रिविक्रम - प्राकृत व्याकरण हितोत्तोदोदु ङसिस् || ६ ॥ 1 संज्ञाके आगे होनेवाले ङसि यानी पंचमी विभक्तिके प्रत्ययोंको तो, द्विरुक्त तो (= तो), दो और दु ऐसे चार आदेश प्राप्त होते हैं उदा. - वच्छाहिंतो । 'भिस्म्यस्सुपि ' (२.२.२१) सूत्रानुसार, (संज्ञा शब्द के अन्त्य अकारका) ए होनेपर - वच्छेहिंतो । वच्छत्तो । वच्छादो। वच्छादु (यानी) वृक्षात् अथवा वृक्षेभ्यः || दहीहिंतो | दहित्तो | दहीदो । दहीदु || गोरी - तो । गोरितो । गोरीदो । गोरीदु ॥ तरूहिंतो । तरुतो । तरूदो | तदु ।। महिंतो । महुत्तो । महूदो । महूदु । घेणाहतो | घेणुत्तो। घेणूदो । 1 1 दु || दो और दु इनमेंसे दकार अन्य भाषा के लिए है । इसलिए शौरसेनी और मागधी भाषाओं में - मलअकेदूदो मलअकेदूदु मलयकेतोः । पैशाची भाषा में, 'तख्तदो:' ( ३.२.४६) सूत्र तकार के लिए है। इसलिएगिरीतो । इसी प्रकार धन, माला, गिरि, बुद्धि, ग्रामणी, तरु, वधू, इत्यादि शब्दों के रूप होते हैं ॥ ६ ॥ सुंतो भ्यसः ॥ ७ ॥ पंचमी बहुवचन-प्रत्ययको सुंतो ऐसा आदेश होता है | उदा.वच्छासुतो वच्छेतो। घणाÇतो घणेसुंतो । माला सुंतो । गिरीसुंतो । दहीसुतो । गामणीसुंतो । इत्यादि ॥ ७ ॥ Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001735
Book TitlePrakritshabdanushasanam
Original Sutra AuthorN/A
AuthorTrivikram
PublisherJain Sanskruti Samrakshak Sangh Solapur
Publication Year1973
Total Pages360
LanguagePrakrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari & Grammar
File Size19 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy