________________
[कल्याण-कलिका-प्रथमखण्डे सो अथवा एथी अधिक हाथना क्षेत्रमाथी १०० हाथ बाद करीने बाकी रहेला हाथोवडे क्षेत्रफल काढवू, उपरनी हस्तसंख्या पर्याप्त न होय तो तेना आंगल करी ते गृहक्षेत्रना आय-व्यय नक्षत्रादि काढवां.
अंगुलोबडे मापेल क्षेत्रनुं क्षेत्रफल आंगलोवडे काढवू. आंगलो वडे न नीकळे तो गृह क्षेत्रानुसारे पाव आंगलो वडे अथवा यवो वडे गणीने आयादि काढवा.
वास्तुभूमि कोना हाथे मापवी ? तृणच्छन्दे (न्ने) स्वामिहस्तैः, कर्मिहस्सैहादिके ।।९३॥ राजवेश्म-पुरादीनां, वापि-कूपादिसंभवे । देवानां (च) प्रासादेषु, शास्त्रहस्तेन केवलम् ॥१४॥
भा०टी०-तृणवडे ढांकेल झुपडान माप घरधणीना हाथे करावयु. काचां पाकां मकानो अने मेडीबंध महेलोनुं माप कारीगरना हाथवडे करवं. राजमहेल अने नगर आदिनु, वावडी कूपादिकनु अने देवमंदिरोनुं माप केवल शास्त्रोक्तहस्तवडे करवु. ८-७-६ जवोनो अनुक्रमे ज्येष्ठ, मध्यम अने कनिष्ठ १ आंगल, आवा २४ ज्येष्ठ, मध्यम अने कनिष्ठ आंगलोनो अनुक्रमे ज्येष्ठ, मध्यम अने कनिष्ठ हाथ ते शास्त्रीय 'हस्त' कहेवाय छे.
आय लाववानी रीति अने नामादिदैर्ध्य हन्यात् पृथुत्वेन, हरेद् भागं ततोऽष्टभिः । यच्छेषमायं तं विद्यात्, शास्त्रदृष्टं ध्वजादिकम् ।।१५।। ध्वजो धूमश्च सिंहश्च, श्वानो वृषः खरो गजः । ध्वाक्षश्चेति समुद्दिष्टाः, प्राच्यादिषु प्रदक्षिणाः॥९६॥ अन्योन्याभिमुखास्ते च, क्रमच्छन्दानुसारतः । पूर्वाद्या ये समुद्दिष्टा, आयुर्वृद्धिविधायकाः ॥९७॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
