Parshvabhyuday

SR No.: 001704
Original Sutra Author: Jinsenacharya
Author: M G Kothari
Publisher: Gulabchand Hirachand Doshi
Total Pages: 844
Language: Sanskrit, English
Classification: Book_Devnagari, Literature, & Mythology
File Size: 16 MB

Page 730

(५९९)
विरहतनु - emaciated by separation. विरहेण विप्रलम्भेन तनु कृशं विरहतनु । मत्सादृश्यम् - my resemblance. भवदनुकृतिं आलिख्य - drawing a likeness of you. भवतः तव अनुकृतिः अनुकारः सादृश्यं भवदनुकृतिः। ताम् । सजलनयनं - with eyes moistened with tears. सजले नयने यथा स्यातां तथा । पञ्जरस्थां - encaged. सारिका - This सारिका may possibly be that bird which is called मैना in Marathi. प्राक्तनी - belonging to the period prior to the present one i. e. belonging to the period when Marubhuti and Vasundbara had been in a relation of husband and wife. मन्यमाना - believing, supposing. रसिका - (1)a beautiful one; (2) one possessing knowledge. रसः सौन्दर्य ज्ञानं वाऽस्त्यस्याः रसिका । भर्तुः कचित् स्मरसि - I hope, you remember your master ; Do you remember your master? Here, the word 177, the object of the verb 57, is put in the Genitive case under the rule 'स्म्रर्थदयेशां कर्मणि'। The indeclinable कच्चित् expresses the desire, wish or hope of the speaker. 'कञ्चित् कामप्रवेदने' इत्यमरः । 'कामप्रवेदनमिष्टपरिप्रश्नः' इति क्षीरस्वामी । Read – कच्चिजीवति मे माता कच्चिजीवति मे पिता । माराविद त्वां पृच्छामि कञ्चिजीवति पार्वती ॥' मधुरवचनं - in a sweet voice, in sweet words. मधुरं वचनं यथा स्थात्तथा । मलिनवसनेwearing an unclean garment. मलिनं मलीमसं मलदूषितं वसनं वासः यस्य तत् । तस्मिन् । उत्सङ्गे - on her lap. वीणां - a lute. निक्षिप्य - having laid. गाढोत्कण्ठं - expressing deep anxiety. गाढा अत्यधिका तीव्रा वा उत्कण्ठा चित्तोद्वेगः यस्मिन् । तत् । तीब्रचित्तोद्वेगव्यञ्जकमित्यर्थः। करुणविरुतं - displayed in a voice whipping up emotion (or feelings of compassion.]. करुणानि हृदयग्राहीणि विरुतानि स्वराः यस्य तत् । करुणाव्यञ्जकस्वरमित्यर्थः । विप्रलापायमानम् - sung in or imitating a mournful (elegiac ) strain. विप्रलापः इवाचरतीति विप्रलापायते । विप्रलापायते इति विप्रलापायमानम् । विरचितपदम् - having words arranged in a particular order. विशेषेण रचितानि पदानि सुम्मिङन्तादीनि यस्य यस्मिन् वा तत् । गेय - a song. मद्गोत्राङ्क - assuming the hereditary appellation of my family or the ornament of my family. गोत्र - a family. अङ्कः - (1) ornament; (2) name, appellation. मम गोत्रं मद्गोत्रं । मगोत्रस्य अङ्कः भूषणं मद्गोत्राङ्कः । तम् । यद्वा