Parshvabhyuday

SR No.: 001704
Original Sutra Author: Jinsenacharya
Author: M G Kothari
Publisher: Gulabchand Hirachand Doshi
Total Pages: 844
Language: Sanskrit, English
Classification: Book_Devnagari, Literature, & Mythology
File Size: 16 MB

Page 521

३९०
नन्वात्मानं बहु विगणयन्नात्मनैवाऽवलम्बे तत्कल्याणि त्वमपि नितरां मा गमः कातरत्वम् ॥ ४४ ॥
[ पार्श्वाभ्युदये
अन्वयः -
तत् वीर मे युक्तं प्रतिवचनकं देहि, मां वृथाशां मा कार्षीः, यदि च ते रुचितं तदा 6 ननु बहु विगणयन् आत्मानं आत्मना एव अवलम्बे, तत् कल्याणि त्वं अपि नितरां कातरत्वं मा गमः ' [ इति ] एतत् ते आभाष्यम् ।
८
तदित्यादि । तत् तस्मात्कारणात् वीर भी शूर । युवतिजनकटाक्षविद्धहृदयत्वेऽपि विकारानाक्रान्तचित्तत्वाद्भगवतोऽत्र शूरत्वम् । भगवतः सुशीलत्वदर्शनात्समाकृष्टायाः कामुक्याः स्वाभिलाषवैफल्यस्याशक्य परिहारत्वेऽपि पुनः क्रियमाणप्रयासानुरूपं वचनम् । मे युक्तं उचितम् । मत्प्रार्थनानुकूलमित्यर्थः । ' युक्तं स्यादुचिते युक्तं संयुतेऽप्यभिधेयवत् ' इति विश्वलोचने । प्रतिवचनकं स्वरूपं प्रत्युत्तरम् । ' कुत्सिताज्ञातास्पे कन् ' इत्यस्पार्थे कन् । यद्यपि विस्तरेण वक्तुं नेच्छसि, तथापि त्वया मदाशापूर्त्यर्थं स्वरूपं त्ववश्यं वक्तव्यमिति कामुक्यभिप्रायः । देहि दत्तात् । मां वृथाशां विफलाशाम् । वृथा विफला आशाऽभिलाषो यस्याः सा । ताम् । 'वृथा. निरर्थकाऽविध्योः ' इत्यमरः । मा कार्षीः मा कृथाः । ' माङि लुङ् ' इति माङि वाचि लुङ् । लुङ्लङ्लृङ्यमाङाऽट्' इत्यत्र माङ्योगसद्भावादडागमप्रतिषेधः । यदि च चेत्च ते तत्र रूचितं अभिप्रेतं तदा तर्हि ननु भो प्रिये । नन्वत्रामन्त्रणे । प्रश्नावधारणाऽनुज्ञाऽनुनयाऽऽमन्त्रणे ननु ' इत्यमरः । बहु विपुलं विगणयन् पर्यालोचयन् आत्मानं स्वं आत्मना एव स्वेनैव । ' प्रकृत्यादिभ्यः' इति भा । अवलम्बे धारयामि । स्वगोपनं करोमि । भविष्यति प्रियया समागमस्य सम्भवात् मया प्राणत्यागो न विधेय इति बहु पर्यालोच्य निर्णायास्मिन्कालेऽन्यालम्बनाभावेऽपि जीवितं धारयामीति भावः । तत् तस्मात् कारणात् हे कल्याणि भद्रे । ' बह्वादेः ' इति स्त्रियां ङी । त्वमपि भवत्यपि नितरां सुतरां । अत्यन्तमित्यर्थः । कातरत्वं भीरुत्वसम्भ्रान्तत्वं वा । 'अधीरे कातरस्त्रस्ते भीरुभीरुकभीलुकाः ' इत्यमरः । मा गमः मा गच्छ । माङा युक्तत्वादडागमप्रतिषेधः । इति ते त्वया आभाष्यं वक्तव्यम् । C व्यस्य वा कर्तरि ' इति ता ।
6
Oh valiant one ! give, therefore, a short but proper [ agreeable ] reply. Do not disappoint me. If at all it pleases you, you should say this Oh beautiful one [ or auspicious one! ], contemplating mentally very much, I am holding me up by myself; so, do not, on your part, have recourse to nervousness at all events.